Phát huy thế mạnh đặc thù trong làm báo hiện đại
Nhân kỷ niệm 20 năm Ngày xuất bản Báo Quân đội nhân dân (QĐND) Điện tử, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Báo Nhân Dân đã có những chia sẻ với phóng viên về sự phát triển, năng động, sáng tạo của Báo QĐND Điện tử trong thời gian qua.
Phóng viên (PV): Thưa đồng chí! Hòa chung xu thế phát triển của báo điện tử, những năm qua, Báo QĐND Điện tử đã từng bước khẳng định được vị thế và uy tín của mình đối với bạn đọc trong và ngoài nước. Đồng chí đánh giá như nào về sự thay đổi và phát triển của Báo QĐND Điện tử hiện nay?
Đồng chí Lê Quốc Minh: Có thể nói, cùng với Báo Nhân Dân, Báo QĐND là hai cơ quan báo chí đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền báo chí cách mạng Việt Nam và để theo kịp sự phát triển của thời đại công nghệ làm báo hiện đại, thời gian qua, Báo QĐND đã có nhiều chuyển biến. Trong đó, chúng tôi đặc biệt chú ý đến những thay đổi trên Báo QĐND Điện tử. Những đòi hỏi về đa phương tiện, đa nền tảng, những bài viết kết hợp với hình ảnh video như những sản phẩm longform, infographic, podcast hay rất nhiều sự đổi mới, sáng tạo khác đều cho thấy một tờ báo Đảng trong quân đội thật sự nhanh nhạy.
Sự thể hiện của Báo QĐND Điện tử trên các nền tảng mạng xã hội như: Tiktok, Fanpage cũng rất đậm nét. Chẳng hạn, những nội dung chuyên dành cho giới trẻ nhưng với cách làm sự khác biệt của mình, các nền tảng mạng xã hội của Báo QĐND Điện tử đã thu hút được rất nhiều độc giả. Chúng tôi nghĩ rằng, những đổi mới của Báo QĐND, trong đó có Báo QĐND Điện tử, thời gian qua đã bắt kịp được những xu thế chung. Có những cách thức đổi mới sáng tạo và góp phần tuyên truyền hiệu quả những đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước nói chung, cũng như là những vấn đề của Quân đội nói riêng đến đông đảo công chúng bạn đọc.
PV: Ngoài việc đưa tin các hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội, thời gian qua, Báo QĐND Điện tử đã có nhiều bài viết đa dạng về các nội dung, lĩnh vực, bài thể hiện dưới dạng báo chí đa phương tiện… được độc giả đánh giá cao. Đồng chí đánh giá như thế nào về việc ứng dụng các thể loại báo chí hiện đại vào những tờ báo chính trị lớn của đất nước?
Đồng chí Lê Quốc Minh: Một cơ quan báo chí trên nền tảng điện tử áp dụng những cách thức làm báo hiện đại, kết hợp nhiều cách thức khác nhau để sản xuất ra những nội dung đa phương tiện là điều hết sức bình thường, thậm chí là điều bắt buộc để cho các cơ quan báo chí đó tồn tại. Chúng ta không thể chỉ bám lấy những nền tảng xưa cũ, mà thực tế hiện nay, độc giả đã di chuyển lên những nền tảng mới. Việc Báo QĐND đi trước, đón đầu, chủ động trong việc triển khai những công nghệ hiện đại như hiện nay là điều rất là đáng hoan nghênh.
Tuy nhiên, chúng tôi có thể khẳng định những gì mà nhiều cơ quan báo chí, trong đó có Báo QĐND Điện tử đang làm và đã làm thì vẫn chưa đủ bởi vì chúng ta làm báo điện tử vẫn tương đối là đơn giản. Hiện nay, nhiều cơ quan báo chí dùng bài viết đưa lên nền tảng số, mà chưa thực sự tận dụng hết được sức mạnh của công nghệ số, cũng như là nền tảng số mang lại. Sự kết hợp nội dung giữa các tin, bài với nhau được bổ sung hình ảnh, video mới chỉ là những bước đi khá cơ bản, trong khi để làm báo điện tử thì đòi hỏi nhiều hơn thế. Không phải chúng ta chỉ làm thêm một vài chương trình podcast, đưa vài hình đồ họa tương tác, rồi một số video có nghĩa là chúng ta đã làm tốt trên nền tảng điện tử. Chúng ta cần có những nghiên cứu, áp dụng nhiều công nghệ sâu hơn nữa.
Ví dụ như hiện nay, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để theo dõi người dùng đã trở nên khá phổ biến với trên thế giới. Tại Việt Nam đã có một số cơ quan báo chí áp dụng và mang lại hiệu quả. Bạn đọc hiện nay muôn hình vạn trạng, làm báo hiện nay không phải là viết một bài cho muôn người đọc nữa mà là nội dung phải được cá nhân hóa, nên cần phải ứng dụng những hệ thống trí tuệ nhân tạo để theo dõi hành vi người dùng, từ đó đưa đến cho mỗi bạn đọc những nội dung mà cá nhân họ muốn.
Những công nghệ mới hiện nay như công nghệ về cá nhân hóa nội dung cũng như là xu hướng làm mới, hiện đại mà chưa có nhiều cơ quan báo chí Việt Nam áp dụng. Tôi nghĩ rằng, Báo QĐND Điện tử cần mạnh dạn đầu tư theo hướng này thì mới có thể trao đổi, tương tác với bạn đọc, đưa đến cho bạn đọc những nội dung mà bạn đọc thực sự cần.
Những gì Báo QĐND nói chung như Báo QĐND Điện tử đã làm thời gian qua là rất đáng hoan nghênh, rất đáng cổ vũ. Chúng ta cần phải mạnh dạn hơn nữa trong việc áp dụng những công nghệ hiện đại, để hoàn thành sứ mệnh của mình trong việc tuyên truyền chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội đến được đúng đối tượng bạn đọc.
Đặc biệt, trong thời kỳ mà thông tin rất hỗn loạn như hiện nay, chúng ta thấy trên internet, trên mạng truyền thông xã hội, lượng tin giả, tin xấu độc càng ngày càng nhiều cho nên bạn đọc mong muốn những cơ quan báo chí chính thống cần phải bắt kịp, phản ứng nhanh để đưa những thông tin chính xác đến bạn đọc. Muốn nắm bắt được bạn đọc thì phải có những cách thức làm báo hiện đại, áp dụng những công nghệ mới, có tư duy thay đổi, chuyển đổi số để vận hành hiệu quả hệ thống, đồng thời cần chiếm lĩnh được nền tảng số thì mới có thể đưa đến những thông tin chính xác cho bạn đọc của mình.
PV: Thưa đồng chí, Báo QĐND có nhiều lợi thế tuyên truyền về lực lượng vũ trang, đối ngoại quốc phòng, bình luận quốc tế, theo đồng chí, Báo QĐND Điện tử cần phải làm gì để phát huy tốt hơn thế mạnh này?
Đồng chí Lê Quốc Minh: Trong nghiên cứu về xu hướng phát triển báo chí hiện đại thì người ta đã tổng kết rằng, có hai yếu tố mà báo chí nên theo. Một là phải là những cơ quan báo chí rất lớn. Hai là đi theo thị trường ngách. Có thể thấy rằng, Báo QĐND có lợi thế ở cả hai yếu tố này, vừa là một cơ quan báo chí lớn, nhưng đồng thời lại đi theo một lĩnh vực khá đặc thù và chính lĩnh vực đặc thù này đang thu hút sự quan tâm của độc giả, tạo nên sự khác biệt so với các tờ báo khác. Chúng tôi nghĩ, Báo QĐND Điện tử phải phát huy làm sao hiệu quả cả hai yếu tố vừa là cơ quan lớn vừa là cơ quan mang tính đặc thù như vậy.
Ở góc độ là cơ quan báo chí lớn thì những định hướng, đường lối, vấn đề thời sự quan trọng của đất nước, Báo QĐND có lợi thế nhất định nên cần phải được đăng tải đầy đủ, nhanh chóng và áp dụng những cách thức đưa tin hiện đại, hấp dẫn, đặc biệt là trên nền tảng điện tử và chiếm lĩnh các nền tảng mạng xã hội.
Ở lĩnh vực đặc thù như những thông tin liên quan đến quân sự-quốc phòng… được độc giả rất quan tâm. Ví dụ những nội dung về đời sống quân đội, những cách thức huấn luyện, kể cả những chương trình tập huấn, triển lãm như Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2022 vừa qua rất được dư luận chú ý. Những đặc thù như vậy sẽ tạo nên nét riêng biệt của Báo QĐND và như đã nói ở trên, không có nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam vừa có ưu thế là cơ quan báo chí lớn, lại vừa có ưu thế về đặc thù riêng như Báo QĐND. Báo QĐND có những ưu thế riêng để cạnh tranh trong bối cảnh mà rất nhiều cơ quan báo chí đang khó khăn trong việc đi tìm độc giả, bạn đọc của mình.
PV: Hiện nay, Báo QĐND Điện tử ngoài phiên bản tiếng Việt ra có thêm 4 trang ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Lào, tiếng Khmer). Đồng chí đánh giá như thế nào về việc Báo QĐND tuyên truyền đối ngoại trong thời gian qua?
Đồng chí Lê Quốc Minh: Dù là tuyên truyền về đối ngoại chung hay là tuyên truyền đối ngoại về lĩnh vực quân sự, đều rất cần thiết. Độc giả, khán thính giả luôn muốn tìm đến những nguồn tin chính thống, chính thức, thay vì phải đi tìm kiếm ở nhiều nguồn tin mà người ta không xác định được tính xác tín của nó. Cho nên, hoạt động tuyên truyền đối ngoại của Báo QĐND Điện tử là cần thiết và chắc chắn cần phải mở rộng hơn nữa. Tuy nhiên, khi mở rộng về chiều ngang, mở rộng về nhiều ngôn ngữ là điều không đơn giản bởi vì sẽ dẫn đến sự tốn kém về mặt nguồn lực kể cả con người và đầu tư cơ sở vật chất.
Hiện nay, xu hướng là phải đầu tư rất chuyên sâu, bên cạnh những nội dung mang tính thời sự, cập nhật thường xuyên thì rất cần những bài phân tích sâu, thậm chí cần những chuyên trang, chuyên đề đi sâu về một lĩnh vực nhất định.
Ví dụ, chúng ta đang tuyên truyền về kỷ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, tuyên truyền về kỷ niệm 78 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, về những vị tướng huyền thoại của Quân đội nhân dân Việt Nam. Khi tuyên truyền, chúng ta không chỉ đưa những thông tin kỷ niệm, hội thảo, hội nghị mà cần những một chuyên đề nhất định đi sâu để bạn đọc có thể coi đó như một cẩm nang, coi đó là kho dữ liệu về những lĩnh vực nhất định, về quốc phòng, về các vị tướng, về các sự kiện, về các chiến dịch...
PV: Theo đồng chí, Báo QĐND cần phải làm gì để giữ vững vị thế là một tờ báo chính trị, định hướng dư luận xã hội?
Đồng chí Lê Quốc Minh: Đã có thời kỳ ai cũng lo lắng rằng, 7-8 tỷ người trên Trái đất mà mỗi người có một chiếc điện thoại smartphone thì họ sẽ trở thành những kênh phát thanh, truyền hình di động và vai trò của báo chí sẽ mờ nhạt. Tuy nhiên, những cá nhân không phải là những người làm báo chuyên nghiệp, ít có khả năng tiếp cận nhiều nguồn thông tin, nên những thông tin đưa lên chỉ mang tính chất cá nhân, chỉ mang tính chất một chiều và độ chính xác không được bảo đảm.
Cho nên, sự cần thiết của báo chí trong kỷ nguyên hiện nay là, mọi thông tin đều được thẩm định, xác tín bằng nhiều nguồn khác nhau và việc duy trì tính chuyên nghiệp. Khả năng thẩm định thông tin của báo chí sẽ giúp cho báo chí khác biệt với những nội dung đăng tràn lan trên internet mỗi ngày.
Chừng nào chúng ta còn duy trì được tính chuyên nghiệp, chừng nào chúng ta đưa ra mỗi thông tin đều được kiểm chứng, đều là nguồn xác tín, thì chừng đó chúng ta vẫn tạo được sự khác biệt, vẫn tạo được uy tín trong làng báo. Mỗi khi bạn đọc cần kiểm chứng thông tin, họ sẽ phải tìm đến những kênh chính thống của đất nước, trong đó có Báo QĐND. Tôi tin tưởng rằng, với hướng đi của Báo QĐND hiện nay, với sự quyết liệt của các đồng chí lãnh đạo, sự năng động của các phóng viên, biên tập viên, chắc chắn Báo QĐND sẽ giữ được vị thế là tờ báo uy tín, chính trị hàng đầu của đất nước.
- Nội dung: VĂN PHONG
- Ảnh: Báo QĐND, TRỌNG HẢI, TUẤN HUY, PHẠM HƯNG
- Kỹ thuật, đồ họa: TÔ NGỌC