Đạo đức công vụ - Giá trị cốt lõi của nền hành chính phục vụ, vì dân ở thành phố Hà Nội - Bài 4: Những mô hình sáng tạo vì dân phục vụ
Những năm qua, nền hành chính công vụ ở Hà Nội đã có những cải thiện rõ rệt, không chỉ là những cải cách quy trình hay công nghệ hiện đại, mà là sự thay đổi, chuyển hóa từ bên trong – nơi thái độ phục vụ tận tâm, tận tụy của cán bộ kết hợp với những sáng kiến sáng tạo thúc đẩy quá trình đổi mới nhanh, hiệu quả.
Tại mỗi cơ sở, mỗi đơn vị chúng tôi đến, đều có một mô hình riêng biệt, phù hợp với điều kiện thực tế, nhưng tất cả đều hướng đến một mục tiêu chung: Đưa chính quyền đến gần hơn với người dân, lắng nghe, thấu hiểu và đáp ứng những mong muốn thiết thực nhất của người dân.
Với hơn 10 năm kinh nghiệm làm công chức tư pháp hộ tịch, xuất phát từ nhiều tình huống thực tế hằng ngày, anh Nguyễn Khắc Huy (phường Nhật Tân, quận Tây Hồ) luôn trăn trở làm sao để tạo thuận lợi nhất cho người dân trong việc làm hồ sơ đăng ký khai tử. Xuất phát từ suy nghĩ đó, năm 2023, anh đã đề xuất và được lãnh đạo phường cho áp dụng mô hình trả kết quả chứng tử tại nhà. Đây không đơn thuần là một bước tiến trong cải cách hành chính, mà mô hình này đã chạm đến trái tim của người dân khi mang trong mình thông điệp đầy nhân văn: “Trao gửi trọn nghĩa tình”.
Trong những thời khắc đau buồn, việc chính quyền chủ động hỗ trợ, giảm bớt gánh nặng thủ tục, đã trở thành một việc làm đẹp, một sự sẻ chia thầm lặng nhưng đầy ý nghĩa. Sáng kiến này không chỉ là một giải pháp hành chính mà còn là kết quả của những tháng ngày trăn trở, sự tận tâm và tinh thần phục vụ vì dân.
Chia sẻ về điều này, anh Đỗ Minh Tú (phường Nhật Tân) xúc động kể: "Tháng 11 năm 2023, gia đình tôi có người thân qua đời. Chúng tôi đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn của cán bộ một cửa cũng như lãnh đạo phường. Sau khi khai thông tin trên cổng dịch vụ công, cán bộ phường đã chủ động liên hệ và mang hồ sơ khai tử đến tận nhà, gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình. Điều đó không chỉ khiến gia đình cảm thấy nhẹ nhõm về mặt giấy tờ thủ tục, mà còn cảm phục sự chân thành, trách nhiệm của chính quyền đối với gia đình trong lúc tang gia bối rối”.
Câu chuyện của anh Tú là minh chứng rõ nét cho sự sẻ chia mà mô hình này mang lại. Trong thời khắc đau buồn, những gia đình như anh không chỉ được hỗ trợ về thủ tục mà còn được an ủi rất lớn về mặt tinh thần.
Sự tận tâm này đã để lại nhiều cảm xúc đặc biệt cho anh Nguyễn Khắc Huy cũng như toàn thể cán bộ công chức của UBND phường Nhật Tân. Bởi lẽ, chính từ sự tận tụy, tận tâm của cán bộ nơi đây đã nhận lại được tình cảm to lớn của người dân, trở thành nguồn động lực lớn lao để đội ngũ cán bộ tiếp tục cống hiến. Đặc biệt, mô hình còn hỗ trợ tối đa cho những gia đình đủ điều kiện hưởng mai táng phí theo Đề án 06 của Chính phủ, giúp các thủ tục hành chính trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn bao giờ hết.
Chia sẻ về mô hình này, bà Nguyễn Thục Lương, Phó chủ tịch UBND phường Nhật Tân cho biết thêm, với mục tiêu là xây dựng một chính quyền thân thiện, nhân văn, từ khi triển khai đến nay, mô hình đã nhận được sự tin tưởng, ủng hộ, hoan nghênh của người dân bởi nó thể hiện sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo địa phương. Đến nay, hơn 50 gia đình đã được hỗ trợ trả giấy khai tử tại nhà, kèm theo thư chia buồn từ chính quyền.
Những người cán bộ một cửa cần mẫn, làm việc không kể ngày đêm đã tạo nên niềm tin và sự hài lòng cho người dân. Điều đó cho thấy rằng phường Nhật Tân đang làm rất tốt công tác cải cách hành chính, bởi mấu chốt của việc cải cách hành chính là thái độ phục vụ của công chức. Qua các khảo sát gần đây, tỷ lệ hài lòng của người dân đối với tinh thần và thái độ phục vụ của cán bộ công chức nơi đây đạt gần như tuyệt đối. Những sáng kiến, việc làm tuy nhỏ nhưng vô cùng thiết thực góp phần lan tỏa giá trị nhân văn, hình ảnh một chính quyền trách nhiệm và thân thiện.
Tại một địa phương khác thuộc tỉnh Hà Tây cũ - xã Phú Cát, huyện Quốc Oai, cán bộ và nhân dân nhắc nhiều đến sáng kiến “Giải pháp nâng cao hiệu quả trong công tác tiếp công dân gắn với giải quyết nhanh các thủ tục hành chính tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ và giải quyết thủ tục hành chính của xã”.
Mới đây, chúng tôi có dịp gặp gỡ đồng chí Nguyễn Trọng Hoàn, Chủ tịch UBND xã Phú Cát, huyện Quốc Oai, TP Hà Nội để lắng nghe chia sẻ về những nỗ lực trong công tác cải cách hành chính và tiếp công dân tại địa phương. Với khẩu hiệu “Sự hài lòng của nhân dân là mục tiêu phục vụ của chúng tôi”, lấy chất lượng phục vụ người dân làm thước đo chất lượng hoạt động, lấy yếu tố chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả làm mục tiêu phát triển, sáng kiến đã góp phần quan trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc giải quyết các thủ tục hành chính tại địa phương.
Để thực hiện mục tiêu này, UBND xã Phú Cát đã triển khai các biện pháp cụ thể, trong đó đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức. Cán bộ bộ phận một cửa của xã được đào tạo bài bản, phân công nhiệm vụ rõ ràng, phù hợp với chuyên môn và năng lực. Nhờ đó, giảm thiểu thời gian chờ đợi, chi phí cho cả cán bộ và người dân khi tham gia giải quyết các thủ tục hành chính. Việc thực hiện công tác tiếp công dân và giải quyết thủ tục hành chính trở nên thông suốt, minh bạch và hiệu quả. Công tác chỉ đạo điều hành tại UBND xã cũng trở nên linh hoạt và phù hợp hơn với năng lực của các cán bộ, công chức, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức và cá nhân hoàn thành công việc của mình. Bằng tác phong làm việc chuyên nghiệp, trách nhiệm, thân thiện, áp dụng các phần mềm công nghệ hiện đại để tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả, đã giúp giảm bớt sự lo lắng, rườm rà cho người dân và doanh nghiệp. Báo cáo kết quả của UBND xã cho thấy, hầu hết các thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa đều được giải quyết đúng hạn, không có trường hợp nào quá hạn hay chưa giải quyết.
Nhằm góp phần chung tay cùng Đảng ủy, UBND xã nâng cao chỉ số cải cách hành chính, tiếp tục cùng các cơ quan triển khai Chính phủ điện tử, chính quyền số, xã Yên Viên, huyện Gia Lâm đã triển khai mô hình “Ứng dụng mạng xã hội trong giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực Hộ tịch cấp xã tại Xã Yên Viên, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội”. Qua phản hồi của người dân và chính quyền xã Yên Viên từ các thôn, tổ dân phố, các đồng chí lãnh đạo xã Yên Viên, việc thành lập nhóm hỗ trợ mạng xã hội đã góp phần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính và công dân luôn nhận được kết quả giải quyết trước hạn so với quy định. Nhân dân, tổ chức trong xã luôn đánh giá cao chất lượng phục vụ của bộ phận một cửa khi ứng dụng mạng xã hội để giải quyết hồ sơ hành chính cho công dân. Thậm chí, công dân xã khác của huyện Gia Lâm cũng mong muốn thực hiện một số thủ tục tại xã Yên Viên như thủ tục Chứng thực chữ ký vào sơ yếu lý lịch, thủ tục chứng thực bản sao từ bản chính bởi khi công dân đến đều được trả kết quả ngay sau khi nộp đủ, đúng hồ sơ hợp lệ, không phải hẹn trả kết quả sang ngày hôm sau.
Khi công cuộc chuyển đổi số trở thành mục tiêu quốc gia, những sáng kiến cải cách hành chính từ cấp cơ sở đã và đang góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng Chính phủ điện tử. Tại UBND phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội, mô hình “Tổng đài hỗ trợ thực hiện dịch vụ công trực tuyến 24/7” (số tổng đài 19008215) đã chứng minh sức mạnh của sự đổi mới trong phục vụ nhân dân.
Chúng tôi gặp bà Nguyễn Thị Quang, Bí thư Chi bộ tổ dân phố 11, phường Bưởi vào một chiều cuối tháng 11, khi bà tới phường làm hồ sơ. Khi được hỏi về mô hình tổng đài 24/7 này, bà phấn khởi chia sẻ: “Trước đây, mỗi lần cần xử lý giấy tờ cho hội viên Hội Người cao tuổi hay các gia đình chính sách, tôi phải trực tiếp đến phường và mất nhiều thời gian chờ đợi. Từ khi có tổng đài, các cán bộ hướng dẫn tận tình qua điện thoại. Đặc biệt, những người cao tuổi không rành công nghệ cũng được hỗ trợ chi tiết, chu đáo”.
Bên cạnh sự tiện lợi, điều khiến người dân cảm kích chính là thái độ và tinh thần phục vụ của đội ngũ cán bộ. Bà Quang nhận xét: “Cán bộ ở đây rất mềm mỏng, nhã nhặn. Khi người dân chưa hiểu, các bạn giải thích rất tận tình, chu đáo. Đối với người cao tuổi như chúng tôi, việc tiếp cận công nghệ số không hề dễ dàng, nhưng nhờ sự hỗ trợ kiên nhẫn của cán bộ, mọi việc trở nên đơn giản hơn nhiều”.
"Mỗi cán bộ cần có kỹ năng giao tiếp và biết lắng nghe để truyền đạt thông tin, thấu hiểu và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Sự thành công của mô hình không chỉ nhờ vào sáng kiến mà còn bởi sự đồng lòng của cả hệ thống chính quyền".
- Đồng chí Lê Hồng Phong, công chức Văn phòng thống kê phường Bưởi-
Đồng chí Lê Hồng Phong, công chức Văn phòng thống kê của phường, người trực tiếp tham gia triển khai mô hình, chia sẻ: Mô hình ra đời với mục tiêu hỗ trợ người dân gặp khó khăn khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt là những người không thành thạo công nghệ hoặc không có thời gian trực tiếp đến trụ sở UBND phường. Đây không chỉ là sáng kiến trong cải cách hành chính mà còn là một giải pháp cần thiết trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay.
Theo anh Phong, từ khi áp dụng mô hình, số lượt người dân phải trực tiếp đến UBND phường để thực hiện các thủ tục hành chính đã giảm rõ rệt. Trước đây, mỗi ngày, phường tiếp nhận trên 20 lượt công dân đến làm hồ sơ trực tuyến, có những thời điểm cao điểm khiến người dân phải xếp hàng chờ đợi lâu.
“Nhờ tổng đài, người dân giờ đây có thể chủ động nộp hồ sơ tại nhà. Nếu gặp khó khăn, người dân chỉ cần gọi hoặc nhắn tin là nhận được sự hỗ trợ tận tình từ cán bộ phường. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm áp lực cho bộ phận một cửa”, anh Phong nói.
Theo đồng chí Đặng Văn Hồi, Chủ tịch UBND phường Bưởi, mô hình Tổng đài hỗ trợ dịch vụ công trực tuyến 24/7 không chỉ mang lại tiện ích cho người dân mà còn góp phần phát triển chính quyền điện tử, đồng thời xây dựng một môi trường làm việc chuyên nghiệp, thân thiện. Để đạt được những kết quả đáng khích lệ như vậy, yếu tố con người, đặc biệt là vai trò của người lãnh đạo là rất quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu cải cách hành chính. Lãnh đạo không chỉ phải chủ động trong công việc mà còn cần phải lắng nghe và chia sẻ những khó khăn cùng với cán bộ công chức. Đặc biệt, cần phải tạo dựng một môi trường làm việc khoa học, không tạo áp lực, đồng thời phải có chính sách rõ ràng, hướng dẫn cán bộ thực hiện công vụ đúng đắn.
Với tầm nhìn và phương châm lãnh đạo như vậy, UBND phường Bưởi không chỉ thay đổi cách thức làm việc mà còn tạo dựng hình ảnh một chính quyền gần gũi, hiệu quả, luôn đặt lợi ích của người dân lên hàng đầu.
Đi đầu trong công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số, quận Tây Hồ luôn xác định mục tiêu xây dựng mô hình chính quyền thân thiện, hiện đại, hiệu quả phục vụ. Theo bảng xếp hạng chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp, tính đến tháng 10-2024, quận Tây Hồ đã vươn lên vị trí thứ 2 trong toàn thành phố. Quận cũng đạt được thành tích nổi bật với số lượng hồ sơ quá hạn trên phần mềm dịch vụ công quốc gia thấp nhất toàn thành phố, với chỉ khoảng 5 hồ sơ do lỗi phần mềm.
Bà Bùi Thị Lan Phương, Phó chủ tịch UBND quận Tây Hồ cho biết: Quận đã triển khai 29 mô hình về cải cách hành chính và 6 mô hình chuyển đổi số, với mục tiêu thúc đẩy chính quyền điện tử và chính quyền số. Tiêu biểu là mô hình “Giải quyết thủ tục hành chính lưu động tại nhà cho người có công với cách mạng, gia đình chính sách và bảo trợ xã hội” tại phường Yên Phụ, “Trả kết quả chứng tử tại nhà đối với hồ sơ đăng ký khai tử” của phường Nhật Tân. Những mô hình này không chỉ thể hiện sự quan tâm sâu sắc của chính quyền đối với công tác an sinh xã hội mà còn giúp nâng cao tính nhân văn trong phục vụ cộng đồng.
Đặc biệt, tại bộ phận một cửa UBND quận, mô hình “Song ngữ hóa tài liệu trong giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp - hộ tịch” đã mang lại hiệu quả cao. Việc cung cấp tài liệu song ngữ cho các thủ tục hành chính như đăng ký khai sinh, khai tử và kết hôn có yếu tố nước ngoài đã giúp đẩy mạnh công tác phục vụ cộng đồng người nước ngoài tại quận, nơi có nhiều đại sứ quán và khoảng 11.000 người nước ngoài sinh sống.
Một trong những thành công đáng chú ý của quận Tây Hồ là việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt tại bộ phận một cửa và 8 phường, với việc áp dụng mã QR động, máy lấy số tự động và ki ốt tra cứu thông tin. Quận hiện đã thực hiện 100% thủ tục hành chính qua môi trường mạng, từ nộp hồ sơ cho đến nhận kết quả. Bên cạnh đó, quận cũng đẩy mạnh các mô hình chuyển đổi số như thanh toán học phí không dùng tiền mặt, chi trả trợ cấp bảo hiểm xã hội qua điện tử, và sử dụng sổ sức khỏe điện tử.
Quận thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về đạo đức công vụ và văn hóa công vụ cho hơn 500 cán bộ công chức, viên chức từ quận đến phường. Ngoài ra, các lớp bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, quản lý cho các cán bộ lãnh đạo các phòng chuyên môn và UBND phường cũng được chú trọng, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức trong công tác điều hành và phục vụ nhân dân.
Với mục đích phục vụ người dân ngày càng tốt hơn, nhiều cách làm mới, sáng tạo phục vụ người dân cũng được áp dụng triển khai tại địa bàn huyện Đông Anh, tiêu biểu như mô hình "Bộ phận một cửa, một cửa liên thông giải quyết thủ tục hành chính văn minh, thân thiện, chuyên nghiệp"; mô hình "Phòng làm việc sáng, xanh, sạch, đẹp, gọn gàng, ngăn nắp". Sau khi triển khai mô hình "Bộ phận một cửa, một cửa liên thông giải quyết thủ tục hành chính văn minh, thân thiện, chuyên nghiệp", đến nay 24/24 đơn vị xã, thị trấn của huyện Đông Anh đều thực hiện tốt mô hình và triển khai bộ phận 1 cửa theo đúng quy trình. Theo Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và gia đình (Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội) Bùi Minh Hoàng, các mô hình của huyện Đông Anh được triển khai bài bản, đi sâu vào thực tế, tạo hiệu quả rõ rệt. Cán bộ 1 cửa chuyên nghiệp từ đồng phục, thẻ công chức cho đến thái độ phục vụ người dân, tạo cảm giác thoải mái khi đến liên hệ làm việc. Qua đó có thể thấy sự vào cuộc mạnh mẽ của huyện Đông Anh trong việc triển khai 2 bộ quy tắc ứng xử, tạo những hiệu ứng tích cực, trách nhiệm và hiệu quả trong công việc và đời sống cộng đồng nhằm mục tiêu xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Thực hiện chủ trương của thành phố về giải quyết thủ tục hành chính tại nhà cho người yếu thế, từ đầu tháng 9-2024, quận Hai Bà Trưng đã chính thức triển khai đồng loạt mô hình “Phục vụ người có công với cách mạng, người yếu thế, các trường hợp bất khả kháng được tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính tại nhà” ở UBND quận và 18/18 phường trên địa bàn. Từ khi triển khai đến nay, mô hình được đông đảo người dân, cán bộ cơ sở ghi nhận vì những ý nghĩa thiết thực...
Để người dân hài lòng nhất về chất lượng phục vụ, văn hóa công sở không chỉ là nâng cao ý thức trách nhiệm, thái độ ứng xử, đổi mới tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ thực thi công vụ, mà điều người dân cần là công việc của mình được giải quyết nhanh gọn, hiệu quả. Thực tế tại cơ quan, đơn vị hành chính trên địa bàn thành phố, từ nụ cười thân thiện đến lời chào ấm áp, những trăn trở, sáng kiến, mỗi hành động nhỏ đều mang thông điệp lớn, khẳng định một nền hành chính phục vụ, một nền hành chính của dân, do dân và vì dân, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn. Với tinh thần đó, chắc chắn thời gian tới sẽ có nhiều mô hình hay, cách làm tốt hơn nữa được người dân hoan nghênh, đón nhận.
(còn nữa)
- Nội dung: NHÓM PHÓNG VIÊN
- Ảnh: BÁO QĐND VÀ CTV
- Kỹ thuật, đồ họa: THANH HƯƠNG