-------------------***-------------------

Nhận lời mời của Tổng thống các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Mohammed bin Zayed Al Nahyan, Thủ tướng nhà nước Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jasim Al-Thani, Hoàng Thái tử kiêm Thủ tướng Vương quốc Saudi Arabia Mohammed bin Salman, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức UAE, Nhà nước Qatar, tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 và thăm làm việc Vương quốc Saudi Arabia từ ngày 27-10 đến 1-11.

Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đến UAE và Qatar sau 15 năm, chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam tới Saudi Arabia từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao và cũng là lần đầu tiên Thủ tướng Chính phủ là khách mời chính và lãnh đạo cấp cao duy nhất của châu Á phát biểu tại Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 do Saudi Arabia tổ chức.

-------------------***-------------------

Vị thế cường quốc kinh tế và năng lượng tại Trung Đông

UAE, Qatar và Saudi Arabia có vị thế là các cường quốc kinh tế và năng lượng tại Trung Đông, có tình hình chính trị-xã hội ổn định và có vai trò ảnh hưởng quan trọng tại khu vực.

UAE là nền kinh tế lớn thứ hai tại khu vực vùng Vịnh, sau Saudi Arabia; là trung tâm tài chính - thương mại hàng đầu ở Trung Đông; quốc gia sản xuất dầu mỏ lớn thứ 4 trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC). Không chỉ vậy, UAE còn là quốc gia sở hữu nhiều quỹ đầu tư FDI có quy mô lớn nhất thế giới, như: Cơ quan Đầu tư Abu Dhabi quản lý 853 tỷ USD, là quỹ đầu tư lớn thứ tư trên thế giới; Tập đoàn Đầu tư Dubai quản lý 320,8 tỷ USD, đứng thứ 12 trên thế giới…

Tầm nhìn UAE 2031” (We the UAE 2031) hướng tới mục tiêu đưa UAE trở thành trung tâm kinh tế toàn cầu. Ảnh: wetheuae.ae

Hiện nay, UAE đang hướng đến phát triển bền vững, xác lập vị thế dẫn đầu trong các xu thế phát triển mới trên thế giới, thực hiện “Tầm nhìn UAE 2031” (We the UAE 2031), hướng tới mục tiêu đưa UAE trở thành trung tâm kinh tế toàn cầu và hình mẫu phát triển thành công của thế giới. Bên cạnh đó, UAE cũng đã đề xuất nhiều sáng kiến, chiến lược cụ thể để thực hiện Tầm nhìn UAE 2031, trải rộng trên nhiều lĩnh vực như: Đổi mới sáng tạo và hiện đại hóa chính phủ; Khoa học, công nghệ và công nghiệp; Môi trường và năng lượng; Tài chính và kinh tế…

Qatar là nước có thu nhập bình quân đầu người cao thứ 5 thế giới (78.700 USD, theo số liệu của Quỹ Tiền tệ quốc tế năm 2023); là trung tâm tài chính-thương mại hàng đầu ở Trung Đông và cũng là quốc gia xuất khẩu khí hóa lỏng (LNG) lớn nhất thế giới.

Qatar là nước đăng cai tổ chức Vòng chung kết bóng đá World Cup 2022. Ảnh: goal.com

Qatar đang thực hiện Tầm nhìn Quốc gia 2030 (Vision 2030) với mục tiêu đưa Qatar trở thành nước phát triển với hạ tầng xã hội tiên tiến, chất lượng sống cao thông qua việc thực hiện 4 trụ cột chính sách về kinh tế, xã hội, con người và môi trường.

Saudi Arabia là quốc gia có ảnh hưởng quan trọng trong thế giới Hồi giáo, các nước Arab và các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và là nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu dầu mỏ (trữ lượng khoảng 264,4 tỷ thùng, chiếm 20% trữ lượng thế giới, sản lượng 10-13 triệu thùng/ngày). Nhờ doanh thu từ dầu mỏ tăng mạnh, nền kinh tế Saudi Arabia đã đạt được mức tăng trưởng ấn tượng 8,7% năm 2022, đạt 7,9% năm 2023.

Saudi Arabia là nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu dầu mỏ. Ảnh: thecradle.co

Saudi Arabia hiện triển khai quyết liệt chiến lược “Tầm nhìn 2030” nhằm đa dạng hóa nền kinh tế, phát triển các ngành công nghiệp phi dầu mỏ như tài chính, công nghiệp chế tạo, công nghệ cao, nông nghiệp, du lịch…; cơ sở hạ tầng hiện đại với nhiều siêu dự án đô thị, đường bộ, sân bay, hải cảng... Chính phủ Saudi Arabia đặt mục tiêu trở thành trung tâm chính trị, kinh tế hàng đầu tại khu vực Trung Đông và thế giới vào năm 2030. Đặc biệt, gần đây Saudi Arabia chú trọng đầu tư vào kinh tế xanh, chuyển đổi số, sáng tạo đổi mới và có nhu cầu cao về những chuyên gia trong ngành nghề này.

UAE, Qatar và Saudi Arabia có vị thế là các cường quốc kinh tế và năng lượng tại Trung Đông.

Những đối tác hợp tác hữu nghị quan trọng, lâu dài và toàn diện

T

rong chính sách đối ngoại của Việt Nam, UAE, Saudi Arabia và Qatar là những đối tác hợp tác hữu nghị quan trọng, lâu dài và toàn diện trên các lĩnh vực tại khu vực Trung Đông.

Quan hệ hợp tác Việt Nam-UAE đạt nhiều kết quả thực chất và trở thành những đối tác quan trọng ở khu vực. UAE là quốc gia đầu tiên tại khu vực Trung Đông-châu Phi mà Việt Nam thảo luận về việc nâng quan hệ lên tầm cao mới. UAE là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Trung Đông - châu Phi; kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt 4,7 tỷ USD, tăng 6,8% so với năm 2022. Trong 7 tháng của năm 2024, Việt Nam xuất khẩu sang UAE 3,37 tỷ USD, tăng 51% so với cùng kỳ năm 2023. Hai nước đã khởi động đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) trong tháng 6-2023 và đang hướng tới hoàn tất đàm phán CEPA nhân chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ.

Thượng tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam (nay là Tổng Bí thư) thăm trường Đại học Cảnh sát Bộ Nội vụ UAE, tháng 11-2016. Ảnh: cand.com.vn

Tính đến tháng 6-2024, UAE có 41 dự án đầu tư trực tiếp (FDI) tại Việt Nam với lũy kế tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 71,6 triệu USD. Việt Nam hiện có khoảng 3.000 lao động tại UAE. Hai nước chia sẻ nhận thức chung về tầm quan trọng của việc sớm nâng quan hệ song phương lên tầm cao mới, tương xứng với tiềm năng, quy mô kinh tế và kỳ vọng của hai bên.

Quan hệ Việt Nam-Qatar cũng đạt được những bước tiến tích cực trong 30 năm qua. Đặc biệt, các hoạt động kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Qatar trong năm 2023 đã tạo xung lực, mở ra các hướng phát triển mới cho quan hệ hai nước. Nhân dịp này, hai bên đã trao đổi và đề xuất nhiều biện pháp cụ thể nhằm tăng cường hợp tác song phương, nhất là trong lĩnh vực chính trị-ngoại giao, đầu tư, thương mại, dầu khí, Halal, lao động...

Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân và Phó Quốc vương Qatar H.H. Sheikh Abdullah Bin Hamad Al Thani tại buổi hội đàm ngày 7-5-2023 tại Qatar. Ảnh: TTXVN

Với tiềm lực mạnh về năng lượng, tài chính, Qatar là đối tác kinh tế, đầu tư tiềm năng lớn đối với Việt Nam. Kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt 497,2 triệu USD (tăng 32% so với năm 2022), trong đó Việt Nam chủ yếu nhập khẩu khí đốt, chất dẻo, hóa chất... Cơ quan Đầu tư Qatar (QIA) đã và đang nghiên cứu, đẩy mạnh các dự án đầu tư, nhất là trong lĩnh vực bất động sản và công nghiệp tại Việt Nam. Các lĩnh vực hợp tác khác như giáo dục, lao động thời gian qua cũng có nhiều khởi sắc.

Quan hệ Việt Nam-Saudi Arabia cũng đang không ngừng được củng cố và phát triển trên nhiều lĩnh vực suốt 25 năm qua kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1999. Trong lĩnh vực chính trị-ngoại giao, hai nước đã xây dựng được mối quan hệ tin cậy và trở thành những đối tác hàng đầu của nhau tại khu vực.

Kỳ họp lần thứ 5 Ủy ban hỗn hợp Việt Nam-Saudi Arabia diễn ra ngày 6-12-2023. Ảnh: dangcongsan.vn

Hợp tác kinh tế-thương mại được coi là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Saudi Arabia là đối tác thương mại lớn thứ ba của Việt Nam tại khu vực Trung Đông - Bắc Phi với kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt 2,68 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp Saudi Arabia mong muốn mở rộng kinh doanh tại Việt Nam, trong khi nhiều quỹ đầu tư lớn của Saudi Arabia đã và đang triển khai nhiều dự án đầu tư trực tiếp và gián tiếp vào Việt Nam trong các lĩnh vực bất động sản, năng lượng và thép.

Kỳ vọng tạo đột phá

Với tiềm lực của 3 cường quốc khu vực, tiềm năng của Việt Nam, Việt Nam và các nước UAE, Qatar, Saudi Arabia có rất nhiều dư địa để thúc đẩy hợp tác nhiều mặt, nhất là trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Đặc biệt, việc Việt Nam ban hành Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”, đề án đầu tiên đưa ra các định hướng lớn mang tầm quốc gia nhằm khai mở thị trường Halal giàu tiềm năng, càng tạo thêm nhiều cơ hội thúc đẩy hợp tác với các nước Trung Đông-châu Phi, trong đó UAE, Qatar và Saudi Arabia là những đối tác và thị trường ưu tiên của Việt Nam về Halal.

Từ trái qua: Tổng thống UAE Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan (bên phải) và Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đón Thủ tướng Phạm Minh Chính nhân dịp dự Hội nghị Thượng đỉnh khí hậu toàn cầu và tiến hành một số hoạt động song phương tại UAE (tháng 12-2023). * Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Nhà nước Qatar Soltan Bin Saad Al-Muraikhi ngày 19-7-2024, tại Hà Nội. * Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Hoàng thái tử, Thủ tướng Saudi Arabia Mohammed bin Salman nhân chuyến thăm Saudi Arabia và tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN-GCC, tháng 10-2023. Ảnh: TTXVN, Nhân Dân.

Vì lẽ đó, chuyến thăm tới 3 nước Trung Đông lần này và tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 của Thủ tướng Phạm Minh Chính được kỳ vọng tạo động lực mới cho những lĩnh vực hợp tác truyền thống, thúc đẩy những lĩnh vực tiềm năng và trên hết là tạo dựng một cách vững chắc sự tin cậy chính trị để mở đường cho một giai đoạn hợp tác mới giữa Việt Nam và 3 nước cũng như toàn khu vực. Chuyến thăm cũng góp phần triển khai đường lối đối ngoại của Đảng và Đề án “Phát triển quan hệ giữa Việt Nam và các nước Trung Đông-châu Phi giai đoạn 2016-2025”.

Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, trong chuyến thăm 3 nước trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ có các cuộc hội đàm, hội kiến, gặp gỡ, trao đổi với tất cả lãnh đạo cao nhất, các quỹ đầu tư và các tập đoàn lớn của 3 nước nhằm thúc đẩy quan hệ một cách toàn diện, hiệu quả hơn, nhất là về mở cửa thị trường, thu hút vốn đầu tư, chất lượng cao, hợp tác lao động, giáo dục, văn hóa, thể thao, du lịch, giao lưu nhân dân, chống biến đổi khí hậu; hợp tác trong các lĩnh vực mới như khoa học-công nghệ, năng lượng sạch, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển ngành Halal... Thủ tướng Chính phủ cũng sẽ có các bài phát biểu quan trọng chuyển tải thông điệp về định hướng phát triển, đường lối đối ngoại của Việt Nam, không chỉ với 3 nước mà cũng là thông điệp chính sách với khu vực Trung Đông.

Có thể nói, chuyến thăm chính thức UAE, Nhà nước Qatar, tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 và thăm làm việc tại Vương quốc Saudi Arabia của Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ phát đi những tín hiệu mạnh mẽ tới cộng đồng doanh nghiệp và người dân tại Vùng Vịnh về một Việt Nam năng động với những cam kết chính trị để phát huy hết những tiềm năng của Việt Nam tại khu vực này.