-------------------***-------------------

Nhận lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường, Tổng thống Cộng hòa Bulgaria Rumen Radev và phu nhân thăm chính thức Việt Nam từ ngày 24 đến 28-11. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Bulgaria tới Việt Nam trong 11 năm qua, hướng tới kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Bulgaria trong năm 2025.

-------------------***-------------------

Tài sản chung quý giá

Từ lâu, đất nước Bulgaria tươi đẹp bên bờ Biển Đen đã thân quen với người Việt Nam với tên gọi “xứ sở hoa hồng”. Mặc dù điều kiện địa lý xa cách nhưng Việt Nam và Bulgaria có mối quan hệ hữu nghị gắn bó. Ngay từ năm 1950, Bulgaria là một trong số những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ (ngày 8-2-1950). Tháng 8-1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm hữu nghị chính thức Bulgaria, đặt nền móng và dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫy chào nhân dân thủ đô Sofia tại Lễ đón Người thăm Bulgaria, tháng 8-1957.

Nguồn: Bộ Ngoại giao, TTXVN

Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu của nhân dân Bulgaria với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước của Việt Nam. Trong những năm tháng khó khăn, gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng đất nước, Bulgaria luôn dành cho Việt Nam sự ủng hộ quý báu cả về vật chất và tinh thần. Đặc biệt, Bulgaria đã giúp đỡ đào tạo hơn 3.600 cán bộ khoa học, chuyên gia và hơn 30.000 công nhân lành nghề trên nhiều lĩnh vực như xây dựng, kiến trúc, công nghệ thông tin, sinh hóa, nông nghiệp, chế tạo máy, y dược...

“Nhiều người trong số đó đã trở thành những cán bộ lãnh đạo cấp cao hay những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư hàng đầu của Việt Nam, trong đó phải kể đến nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan... Đây là tài sản vô giá, là những nhân tố tích cực góp phần gắn kết quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Bulgaria”, Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Đỗ Hoàng Long cho hay.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng thống Bulgaria Rosen Plevneliev thăm cấp Nhà nước Việt Nam, ngày 28-10-2013, tại Hà Nội.

Đặc biệt, chuyến thăm chính thức Bulgaria của Thủ tướng Phan Văn Khải vào tháng 9-2000 đã mở ra một giai đoạn mới trong quan hệ giữa hai nước. Tháng 3-2001, Việt Nam và Bulgaria ký Hiệp định mới về kinh tế-thương mại, dành cho nhau quy chế tối huệ quốc.

Nền tảng quan hệ chính trị rất tốt đẹp giữa hai nước trong hơn 7 thập kỷ qua thể hiện qua các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao và ở các cấp, các bộ, ngành, địa phương là tiền đề quan trọng tăng cường sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước, nhất là về kinh tế-thương mại, đầu tư, an ninh-quốc phòng, giáo dục-đào tạo, văn hóa-thể thao-du lịch, lao động, hợp tác địa phương, giao lưu nhân dân… Bulgaria ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021); ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2014 - 2016 và 2023 - 2025).

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rosen Dimitrov Zhelyazkov tại Hà Nội, ngày 8-1-2024.

Nâng cao hiệu quả hợp tác song phương

Trong những năm qua, quan hệ hai nước phát triển tích cực, nhất là trong lĩnh vực chính trị - ngoại giao; hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao; phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương.

Tháng 5-2024, hai bên đã tổ chức thành công Khóa họp lần thứ 24 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật. Bulgaria là một trong những quốc gia thành viên của Liên minh châu Âu (EU) đã phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA).

Trong chương trình tham dự Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 138, ngày 25-3-2018, tại Geneva (Thụy Sĩ), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân hội kiến Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Tsveta Karayanchea.

Hợp tác kinh tế-thương mại giữa Việt Nam và Bulgaria những năm gần đây phát triển khả quan. Kim ngạch thương mại song phương giai đoạn 2021-2023 đều đạt hơn 200 triệu USD/năm, tăng gần gấp đôi so với giai đoạn 2019-2020. 8 tháng năm 2024, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 189,7 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Bulgaria đạt 134,8 triệu USD.

Bulgaria hiện có 14 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 31,32 triệu USD, đứng thứ 68/143 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Hai dự án lớn nhất là Dự án nhà máy chế biến cà phê hòa tan tại tỉnh Lâm Đồng (14 triệu USD) và Dự án công ty dệt kim và may mặc tại tỉnh Thừa Thiên Huế (14 triệu USD).

Về hợp tác phát triển, Bulgaria cung cấp ODA một số dự án nhỏ trong lĩnh vực giáo dục và phụ nữ cho Việt Nam. Năm 2021, Bulgaria tài trợ 35.000 euro cho Đại học Huế và Đại học Nông Lâm thực hiện dự án “Đa dạng hóa các sản phẩm sen bản địa kết hợp với phát triển du lịch sinh thái: Mô hình giảm nghèo cho phụ nữ nông thôn”; năm 2020 tài trợ gần 10.000 USD cho trường Mầm non chất lượng cao Việt - Bun để mua sắm trang thiết bị.

Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân hội kiến Tổng thống Bulgaria Rumen Radev (ngồi phía ngoài bên phải), ngày 26-10-2021 tại thủ đô Sofia. Ảnh: TTXVN

Giáo dục-đào tạo là lĩnh vực hợp tác truyền thống giữa hai nước. Tháng 2-2001, Bộ trưởng Giáo dục Bulgaria đã thăm Việt Nam và ký Chương trình hợp tác (triển khai Hiệp định khung ký tháng 9-2000) nối lại việc trao đổi học bổng giữa hai nước. Ngày 27-12-2019, hai bên đã ký Thỏa thuận hợp tác về giáo dục giai đoạn 2019-2023. Hiện nay, hai bên đang thúc đẩy sớm ký thỏa thuận hợp tác giáo dục giai đoạn 2024-2029.

Bên cạnh đó, hợp tác lao động là lĩnh vực tiềm năng. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Việt Nam và Bộ Lao động Bulgaria đã ký thỏa thuận hợp tác về lao động, việc làm và an sinh xã hội vào tháng 11-2018. Hợp tác địa phương cũng được duy trì và thúc đẩy, với việc thiết lập nhiều cặp quan hệ hợp tác giữa các địa phương Việt Nam-Bulgaria.

Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, hai bên đã ký thỏa thuận khung về hợp tác quốc phòng (năm 1996), bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng (năm 2013), thỏa thuận về trao đổi đoàn nghỉ dưỡng và hợp tác đào tạo (năm 2008). Tháng 4-2012, Việt Nam và Bulgaria đã ký hiệp định cùng bảo vệ và trao đổi thông tin mật. Tháng 6-2015, hai bên ký hiệp định phòng, chống tội phạm nhân chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và biên bản ghi nhớ hợp tác đào tạo về phòng, chống tội phạm nhân chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang (tháng 7-2015).

Ảnh trái: Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Bulgaria Angel Naydenov trao đổi bản ghi nhớ về hợp trong lĩnh vực quốc phòng, tháng 8-2013.

Ảnh phải: Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Quốc hội Việt Nam, Trung tướng Lê Tấn Tới chào bà Rositsa Lyubenova Kirova, Phó chủ tịch Quốc hội Bulgaria, Chủ tịch Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Bulgaria-Việt Nam, tháng 10-2024.

Tiềm năng của quan hệ Việt Nam - Bulgaria còn rất lớn. Làm sao khai thác ngày càng hiệu quả hơn những tiềm năng đó đang là yêu cầu mà quá trình phát triển của hai nước đặt ra. Theo Đại sứ Bulgaria tại Việt Nam Pavlin Todorov, trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng thống Rumen Radev sẽ có các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Việt Nam, tham dự Diễn đàn doanh nghiệp, phát biểu tại Học viện Ngoại giao (Bộ Ngoại giao), gặp Hội hữu nghị Việt Nam-Bulgaria và các công ty Việt Nam, thăm thành phố Hải Phòng và các nơi khác. Dự kiến một số thỏa thuận song phương sẽ được ký kết trong chuyến thăm, bao gồm tuyên bố chung, các thỏa thuận trong lĩnh vực giáo dục, đầu tư và thương mại... sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho hợp tác song phương trong các lĩnh vực tương ứng.

“Các cuộc thảo luận và sự kiện trong chuyến thăm là cơ hội tuyệt vời để các nhà lãnh đạo đánh giá lại nhiều thành tựu trong quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác hiệu quả, đồng thời tìm ra những cách thức cụ thể để phát triển và nâng cao hơn nữa, tăng cường nhiều nội dung, các lĩnh vực hợp tác mới và kết quả hữu hình, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế”, Đại sứ Pavlin Todorov nhấn mạnh.

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Rumen Radev và phu nhân tiếp tục khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và chủ trương nhất quán của Việt Nam coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với Bulgaria; đồng thời sẽ là một mốc quan trọng trong quan hệ hữu nghị truyền thống, tạo động lực thúc đẩy sự hợp tác song phương trong các lĩnh vực kinh tế - thương mại, năng lượng, nông lâm nghiệp, giáo dục - đào tạo, thể thao…, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Từ trái qua phải: Tiết mục giao lưu văn nghệ Việt Nam-Bulgaria tại Lễ kỷ niệm Ngày Văn hóa, giáo dục Bulgaria và chữ viết Slavơ. * Người dân Hà Nội thích thú khi tham dự Lễ hội hoa hồng Bulgaria và bạn bè lần thứ hai được khai mạc tại Công viên nước Hồ Tây (Hà Nội), tháng 3-2018. * Lễ hội hoa hồng tại Bulgaria.