99 năm tuổi đời, hơn 80 năm hoạt động cách mạng, được Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân tin cậy giao phó nhiều trọng trách quan trọng, Đại tướng Lê Đức Anh đã đem hết tâm lực và trí tuệ của mình hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

--------------------------*****--------------------------

Thân thế và sự nghiệp^[1]

Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lê Đức Anh sinh ngày 1-12-1920 tại xã Lộc An, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Bí danh: Sáu Nam.

Sinh ra và lớn lên trong cảnh nước mất, nhà tan, phải chứng kiến người dân nước ta sống trong cảnh cơ cực, lầm than, đã hun đúc trong đồng chí lòng yêu nước và tinh thần đấu tranh cách mạng. Khi mới 17 tuổi, đồng chí đã tích cực tham gia hoạt động yêu nước.

Năm 1937, đồng chí Lê Đức Anh được giác ngộ và chính thức tham gia hoạt động cách mạng ở địa phương.

Ngày 1-5-1938, đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.

Quá trình công tác^[2]

Từ năm 1939 đến 1944 đồng chí tham gia các nghiệp đoàn cao su ở Lộc Ninh và tham gia đấu tranh giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đồng chí Lê Đức Anh tham gia quân đội.

Từ năm 1946 đến năm 1947, đồng chí tham gia chỉ huy giành chính quyền ở Lộc Ninh, tham gia Tỉnh ủy lâm thời, phụ trách quân sự phía bắc tỉnh Thủ Dầu Một; giữ các chức vụ Chính trị viên Chi đội 1 (sau là Trung đoàn 301), Trung đoàn ủy viên, Tỉnh ủy viên Thủ Dầu Một.

Từ năm 1948 đến năm 1954, đồng chí đảm đương nhiều chức vụ quan trọng như: Tham mưu trưởng Khu 7, Khu 8, Khu Sài Gòn - Chợ Lớn, Quân khu ủy viên, Tham mưu phó Bộ Tư lệnh Nam Bộ, Tham mưu trưởng Phân liên khu miền Đông Nam Bộ.

Năm 1955 - 1962: Phó cục trưởng Cục Tác chiến, Cục trưởng Cục Quân lực, Bộ Tổng Tham mưu.

Năm 1963 - 1964: Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Từ tháng 2-1964 đến 1968: Tham mưu trưởng, Phó tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân Giải phóng miền Nam.

Từ 1969 - 1974: Tư lệnh Quân khu 9.

Từ 1974 - 1975: Phó tư lệnh Quân Giải phóng miền Nam, Phó tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh kiêm Tư lệnh cánh quân Tây Nam đánh vào Sài Gòn.

Tháng 5-1976: Tư lệnh Quân khu 9.

Tháng 6-1978: Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 7; Chỉ huy trưởng Cơ quan tiền phương Bộ Quốc phòng ở mặt trận Tây Nam.

Năm 1981: Tư lệnh Quân khu 7; Thứ trưởng Bộ Quốc phòng kiêm Tư lệnh Quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia; Phó trưởng ban, Trưởng ban lãnh đạo chuyên gia Việt Nam tại Campuchia.

Tháng 12-1986: Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Từ tháng 2-1987 - 1991: Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó bí thư thứ nhất Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương).

Từ 1992 - 1997: Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa IV - VIII; Ủy viên Bộ Chính trị khóa V - VIII; Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị khóa VIII; Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng (12-1997 / 4-2001)

Đại biểu Quốc hội khóa VI, VIII, IX.

Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Chiến thắng hạng Nhất...

Những đóng góp nổi bật

Cuộc đời binh nghiệp của đồng chí Lê Đức Anh bắt đầu từ dấu mốc tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở vùng đất đỏ trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954) đầy gian khó, đồng chí đã bám sát thực tiễn, vận dụng đúng đắn, sáng tạo quan điểm, đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng vào điều kiện cụ thể của từng địa bàn, theo phương châm dựa vào dân mà chiến đấu, góp phần vào thắng lợi quan trọng của các chiến dịch, đi đến kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Trong giai đoạn năm 1964-1975, trên cương vị là Tham mưu trưởng Bộ tư lệnh miền Nam, Phó tư lệnh Bộ tư lệnh miền Nam, Tư lệnh Khu 9, Phó tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh kiêm Tư lệnh cánh quân Tây Nam, đồng chí đã trực tiếp tham gia và chỉ huy nhiều chiến dịch lớn, góp phần cùng quân và dân ta giành nhiều thắng lợi có tính chiến lược, góp phần vào thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong cuộc chiến đấu Bảo vệ biên giới Tây Nam, đồng chí là một trong những tướng lĩnh trực tiếp chỉ huy chiến trường và giành nhiều thắng lợi quan trọng, bảo vệ biên giới thiêng liêng của Tổ quốc và giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng.

Sau khi đất nước hòa bình, thống nhất, đồng chí được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách quan trọng. Trên cương vị là người lãnh đạo, chỉ huy cao nhất của Quân đội, đồng chí đã chỉ đạo tập trung kế hoạch điều chỉnh chiến lược, bố trí lại đội hình chiến lược bảo đảm mục tiêu đánh lâu dài, giảm chi phí quốc phòng, phát huy sức mạnh toàn dân, toàn diện, tạo nên sức mạnh phòng thủ đất nước và đủ sức mạnh chống lại mọi tình huống chiến tranh. Với tầm nhìn chiến lược, Đại tướng Lê Đức Anh đặc biệt quan tâm đến công tác tăng cường phòng thủ biển, đảo.

Tháng 9-1992, tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa IX, đồng chí được bầu làm Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhiệm kỳ 1992-1997. Trên cương vị nguyên thủ quốc gia, đồng chí đã cùng Tổng Bí thư Đỗ Mười, Thủ tướng Võ Văn Kiệt và tập thể Bộ Chính trị, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trăn trở, tìm tòi biện pháp, quyết sách đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, cải thiện đời sống nhân dân, củng cố an ninh - quốc phòng và mở cửa hội nhập quốc tế; kiên định con đường đổi mới để tiến lên.

Đồng chí là người đề nghị và được Bộ Chính trị chấp nhận việc phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng để tôn vinh và ghi công sự cống hiến của các bà mẹ cho độc lập, tự do của Tổ quốc và giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ mai sau.

Ngoài ra, dấu ấn nổi bật của đồng chí Lê Đức Anh phải kể đến là những đóng góp trong lĩnh vực ngoại giao. Thực hiện đường lối Đổi mới, năm 1986, Việt Nam bắt đầu tiến hành bình thường hóa quan hệ với một số nước, trong đó có hai nước lớn là Trung Quốc và Mỹ. Lúc đó, Đại tướng Lê Đức Anh đang giữ chức vụ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Sau những trăn trở, tìm tòi, Đại tướng đã tìm ra những bước đi khôn khéo với chiến dịch "Phẫu thuật nụ cười" và "Tìm kiếm người Mỹ mất tích - MIA" - mở ra một cách tiếp cận trong việc bình thường hóa quan hệ với Mỹ. Và bước mở đầu đó đã góp phần quan trọng trong việc bình thường hóa quan hệ giữa hai nước vào năm 1995.

Đối với việc bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, đồng chí cùng Bộ Chính trị đã quyết định bắt đầu công việc bằng hai kênh: Ngoại giao nhân dân và ngoại giao bí mật. Tháng 7-1991, Đại tướng Lê Đức Anh với tư cách là phái viên của Bộ Chính trị sang thăm nội bộ Trung Quốc để bàn bạc những vấn đề cụ thể việc bình thường hóa quan hệ hai nước. Sau khi Đại tướng Lê Đức Anh đi "tiền trạm" về, tháng 11-1991, nhận lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Giang Trạch Dân và Thủ tướng Quốc vụ Viện Trung Quốc Lý Bằng, đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Tổng Bí thư Đỗ Mười và Thủ tướng Võ Văn Kiệt dẫn đầu sang thăm chính thức Trung Quốc. Sau lễ đón và hội đàm, hai bên ra Thông cáo chung và ký Hiệp định chính thức bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.

Đánh giá của lãnh đạo Đảng, Nhà nước về Bộ trưởng Lê Đức Anh

Tổng Bí thư Đỗ Mười: “Anh Lê Đức Anh vốn là cán bộ chỉ huy quân đội, đã trải qua chiến đấu gian khổ của hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chống đế quốc Mỹ xâm lược và 10 năm làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn ở Campuchia nên ở anh quan điểm giai cấp rất vững vàng và rõ ràng… Tôi cho rằng anh Lê Đức Anh là mội trong những nhà chính trị tầm cỡ, nhà quân sự lớn của Đảng và Nhà nước ta”.

^{(Trích: “Đại tướng Lê Đức Anh”, NXB Quân đội nhân dân năm 2005)}

--------------------------*****--------------------------

Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt: "Ngần ấy thời gian biết về anh Sáu Nam - Lê Đức Anh, có lúc cùng chiến trường, có lúc ở cấp lãnh đạo Nhà nước, anh là một cán bộ tham mưu tầm cỡ, một vị tướng chỉ huy cương nghị, bản lĩnh và dám chịu trách nhiệm”.

^{(Trích bài viết Những kỷ niệm nhỏ về đồng chí Lê Đức Anh trong cuốn sách “Bảo vệ - xây dựng và đổi mới đất nước”, NXB Chính trị Quốc gia năm 2007).}

--------------------------*****--------------------------

Đại tướng Phạm Văn Trà, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng: “Anh dặn chúng tôi, làm cán bộ phải luôn chú trọng các mối quan hệ, phải gần gũi, gắn bó với nhân dân, với chiến sĩ, phải luôn chăm lo cải thiện đời sống cho bộ đội, quan tâm xem anh em chiến sĩ ăn uống, ngủ nghỉ như thế nào, phải xây dựng tốt mối quan hệ với nhân dân, xây dựng thế trận lòng dân, quan hệ cán-binh”.

^{(Trích: “Nhà lãnh đạo bản lĩnh, có tầm nhìn chiến lược, đóng góp nhiều cho đất nước”; Đại tướng Phạm Văn Trà - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; https://www.qdnd.vn/chinh-tri/cac-van-de/nha-lanh-dao-ban-linh-co-tam-nhin-chien-luoc-dong-gop-nhieu-cho-dat-nuoc-572988)}

--------------------------*****--------------------------

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương: “Nguyên Chủ tịch nước, Đại tướng Lê Đức Anh là một vị tướng toàn tài. Khi được giao nhiệm vụ chính trị, ông luôn gắn chặt chẽ hai mặt quân sự quốc phòng và chính trị xã hội. Đồng thời, là người luôn sát cánh cùng các nhà lãnh đạo khởi xướng và chỉ đạo công cuộc đổi mới đất nước”.

^{(Trích nội dung bài phỏng vấn Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương; https://vietnamnet.vn/nguyen-chu-tich-nuoc-tran-duc-luong-noi-ve-vi-tuong-toan-tai-le-duc-anh-526290.html)}

--------------------------*****--------------------------

Nguyên Phó chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Thị Bình: "Đồng chí Lê Đức Anh, một con người điềm đạm, ít nói nhưng suy nghĩ nhiều, sâu và có tính quyết đoán. Trong công việc, đồng chí luôn luôn giữ vững nguyên tắc”.

^{(Trích Kỷ yếu Hội thảo khoa học cấp Nhà nước “Đồng chí Lê Đức Anh với cách mạng Việt Nam và quê hương Thừa Thiên Huế”, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, năm 2020, tr.45)}

Những câu nói hay trong lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ trưởng Lê Đức Anh

“… Chúng ta xin thề trước hương hồn của tổ tiên ta, trước hương hồn của cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, xin hứa với đồng bào cả nước, xin nhắn nhủ với các thế hệ mai sau "Quyết tâm bảo vệ bằng được Tổ quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa - một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc thân yêu của chúng ta".

^{(Trích bài phát biểu của Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Lê Đức Anh, năm 1988, trong chuyến thị sát tại quần đảo Trường Sa, dự lễ kỷ niệm 33 năm ngày truyền thống của Quân chủng Hải quân Việt Nam (7-5-1955 / 7-5-1988) do Quân chủng Hải quân cùng Tỉnh ủy và chính quyền tỉnh Khánh Hòa tổ chức tại đảo Trường Sa lớn).}

--------------------------*****--------------------------

“Đảng giữ được nguyên tắc thì mới tạo được sức mạnh. Nếu không giữ nguyên tắc Đảng thì Đảng sẽ tan rã. Sai phạm trong Đảng phải được đấu tranh đến cùng”.

^{(Trích bài viết “Nhà lãnh đạo bản lĩnh, có tầm nhìn chiến lược, đóng góp nhiều cho đất nước”; Đại tướng Phạm Văn Trà, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng)}

--------------------------*****--------------------------

“Quê hương Lộc An còn nghèo, nhân dân còn khó khăn. Vì thế, cán bộ xã phải nỗ lực trong công việc, đi đầu trong các phong trào, phải biết gần dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của dân thì mới hiểu và giúp người dân được. Có như thế thì đời sống của nhân dân xã nhà mới thoát nghèo đi lên”.

^{(Trích câu nói của Đại tướng Lê Đức Anh trong lần về thăm quê hương năm 2014)}

--------------------------*****--------------------------

“Từ thực tiễn hơn 70 năm hoạt động cách mạng của mình, tôi rút ra được đôi điều tâm huyết là phải luôn luôn rèn luyện, phấn đấu thường xuyên, liên tục..."

^{(Trích trong lời kết của cuốn Hồi ký “Đại tướng Lê Đức Anh-Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng”, NXB Chính trị Quốc gia-Sự thật, năm 2015).}

Những hình ảnh hoạt động tiêu biểu của Bộ trưởng

^{[1] Đại tướng Lê Đức Anh - Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng. NXB Chính trị Quốc gia-Sự thật, 2015.}

^{[2] Cổng thông tin điện tử Bộ Quốc phòng.}