Từ sau Đại hội XIII của Đảng đến nay, tình hình thế giới, khu vực, trong nước diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, khó dự báo; có những thách thức mới xuất hiện, chưa có tiền lệ, gay gắt hơn so với dự báo. Thế nhưng, trong bối cảnh ấy, kinh tế - xã hội là một trong những điểm nhấn quan trọng nửa đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng ta; nước ta đã thực hiện thành công mục tiêu kép vừa chống dịch Covid-19 thành công vừa phát triển kinh tế - xã hội.

Phóng viên Báo Quân đội nhân dân Điện tử đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương về những thành tựu nổi bật trong nửa nhiệm kỳ thực hiện nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vừa qua; đề xuất nhiều phương hướng nhằm phục hồi, phát triển kinh tế nước ta trong nửa nhiệm kỳ còn lại và trong thời gian tới.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 hoành hành, những định hướng mới, bất thường được đưa ra để vừa nỗ lực chống dịch vừa lo duy trì sản xuất, không để đứt mạch lưu thông, tạo được bước ngoặt phục hồi cho nền kinh tế.

Phóng viên: Nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, dù bối cảnh trong nước và quốc tế gặp nhiều khó khăn, thách thức, dịch Covid-19 hoành hành song chúng ta đã cơ bản thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ, vừa tập trung phòng chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Bà có thể phân tích sâu hơn về những thành tựu nổi bật của nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong lĩnh vực kinh tế? Đại biểu ấn tượng với thành tựu nào nhất?

TS Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương.

TS Nguyễn Thị Việt Nga: Có thể khẳng định, kể từ Đại hội XIII của Đảng đến nay, nước ta đã trải qua những "cung bậc thăng trầm" đáng nhớ.

Ngay sau Đại hội Đảng là thời gian hai năm dịch bệnh Covid-19 hoành hành dữ dội. Covid-19 đã khiến hoạt động kinh tế toàn cầu bị ảnh hưởng nặng nề. Bên cạnh đó là sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột Nga - Ukraine… Hầu hết các chuỗi cung ứng bị đứt gãy, lạm phát tăng cao, lãi suất tăng, tăng trưởng suy giảm, nhiều nước tăng trưởng âm, nhiều ngành nghề bị tê liệt...

Các cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 971 (Bộ CHQS thành phố Đà Nẵng) nỗ lực làm việc thông tầm, đẩy nhanh tốc độ đong gạo, đóng gói, kịp thời vận chuyển tới đồng bào vùng dịch trong đợt dịch Covid-19 hoành hành (tháng 8-2021). Ảnh: PHAN XUÂN ĐỊNH

Những định hướng mới, bất thường được đưa ra để vừa nỗ lực chống dịch vừa lo duy trì sản xuất, không để đứt mạch lưu thông, tạo được bước ngoặt phục hồi cho nền kinh tế. Cụ thể: Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 07 ngày 1-6-2021 về một số nhiệm vụ trọng tâm phòng, chống dịch Covid-19 và phát triển kinh tế - xã hội; Kết luận 24 tháng 12-2021 về Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Ban Chấp hành Trung ương ban hành Kết luận số 20 tháng 10-2022 để đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 2021 - 2022 và đề ra các định hướng, chủ trương phòng, chống dịch Covid-19 cũng như những định hướng lớn về chương trình phục hồi, phát triển kinh tế.

Ảnh trên: Hoạt động nghiên cứu, sản xuất vaccine ngừa Covid-19 tại Công ty TNHH Một thành viên Vắc xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH). Ảnh: QUÝ NGUYÊN

Ảnh trái: Nhân viên y tế giải thích cho người đến tiêm vaccine Covid-19. Ảnh: TTXVN

Ảnh phải: Tiêm vaccine phòng bệnh cho trẻ em. Ảnh: VNVC

Trên cơ sở đó, Quốc hội, Chính phủ đã cụ thể hóa thành Nghị quyết các chương trình, kế hoạch phục hồi, phát triển kinh tế, cũng như những biện pháp, chính sách phòng, chống Covid-19 phù hợp.

Nhờ những quyết sách kịp thời đó, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian hai năm dịch bệnh thực sự đáng tự hào. Bởi lẽ, trong bối cảnh đầy rẫy khó khăn, thách thức nhưng kinh tế nước ta vẫn đạt được những kết quả tích cực: Năm 2021, đánh dấu Việt Nam trở thành một trong 20 nền kinh tế có quy mô thương mại lớn nhất thế giới. Tăng trưởng kinh tế năm 2021 đạt 2,56%, trong khi nhiều nền kinh tế trên thế giới tăng trưởng âm. Năm 2022 đạt 8,02% - cao hơn nhiều so với kế hoạch 6 - 6,5% và là mức tăng cao so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát ở mức 4%. Những tháng đầu năm 2023, GDP ước tính tăng 3,32% so với cùng kỳ năm trước trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế thế giới. Các cân đối lớn của nền kinh tế nhìn chung được bảo đảm, đã tạo điều kiện để nền kinh tế nước ta có sức cạnh tranh lớn hơn.

Số liệu: Tổng cục Thống kê, TTXVN

Điều ấn tượng nhất đối với tôi là việc chúng ta vừa phòng, chống dịch thành công vừa phát triển kinh tế. Bởi vì, việc nước ta khống chế dịch Covid-19 nhanh chóng đã góp phần đưa doanh nghiệp quay trở lại và người dân, doanh nghiệp cũng tận dụng tốt cơ hội để sản xuất phát triển.

Đáng chú ý, quan điểm chỉ đạo của Đảng về phát triển kinh tế trong nhiệm kỳ có nhiều điểm mới như: Đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế; công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển đất nước nhanh và bền vững; hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế.

Và trong thời gian qua, chúng ta đã rất nỗ lực bám sát quan điểm chỉ đạo đó trong phát triển kinh tế, đặc biệt là trong việc cơ cấu lại thị trường bất động sản, đất đai, tài nguyên để đất đai, tài nguyên được sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả cao hay cơ cấu lại kinh tế vùng...

Phóng viên: Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, sản xuất, đời sống của người dân, người lao động trên cả nước gặp nhiều khó khăn. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai, tổ chức thực hiện một cách quyết liệt, đồng bộ, có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về công tác an sinh xã hội, bảo đảm an sinh đến từng người dân. Bà đánh giá như thế nào về việc triển khai thực hiện những chính sách ấy?

TS Nguyễn Thị Việt Nga: Có thể khẳng định, nửa nhiệm kỳ vừa qua, trước bối cảnh dịch Covid-19 hoành hành, vấn đề an sinh xã hội, bảm đảm đời sống của người dân được quan tâm đúng mức. Đặc biệt là ngay sau khi xảy ra dịch bệnh, chúng ta đã có những chương trình hỗ trợ ý nghĩa và kịp thời đối với các đối tượng chính sách, những đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề do dịch bệnh như trẻ em mồ côi do Covid-19 hay những công nhân mất việc làm...

Việc nước ta khống chế dịch Covid-19 nhanh chóng đã góp phần đưa doanh nghiệp quay trở lại và người dân, doanh nghiệp cũng tận dụng tốt cơ hội để sản xuất phát triển. Ảnh minh họa

Theo số liệu thống kê, 104.000 tỷ đồng là số tiền được giải ngân để hỗ trợ an sinh cho gần 508 triệu người dân, người lao động và 1,4 triệu người sử dụng lao động trong hơn 2 năm qua. Đặc biệt, các chính sách đã tập trung bảo đảm việc làm bền vững chính là an sinh tốt nhất cho người dân. "Không để ai ở lại phía sau" - thông điệp này luôn được thể hiện rõ bằng những chỉ đạo cụ thể, kịp thời của Đảng về an sinh xã hội.

Bởi thế, dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, để lại nhiều hậu quả nặng nề, dù tình hình thế giới có rất nhiều biến động khó lường trong thời gian qua nhưng bức tranh kinh tế - xã hội của đất nước vẫn khá hài hòa với gam màu tươi sáng.

Phóng viên: Những thành quả đáng tự hào ấy có được là do đâu, thưa bà?

TS Nguyễn Thị Việt Nga: Nhìn lại nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, chúng ta đã cơ bản thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ vừa tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Thành quả ấy không đến một cách tự nhiên; đặt trong bối cảnh thế giới nhiều bất ổn như thế để thấy rõ điểm sáng của Việt Nam, thấy được sự chống chịu và trụ vững của nền kinh tế Việt Nam trước nhiều thách thức phải vượt qua, những hạn chế, vấn đề cần phải giải quyết.

Thành quả đó là kết quả của sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; sự quyết liệt điều hành đất nước của Chính phủ và sự đồng hành của Quốc hội đổi mới ở một giai đoạn vô vàn khó khăn.

TS Nguyễn Thị Việt Nga.

Những kỳ họp Quốc hội bất thường, các cuộc họp giữa Đảng đoàn Quốc hội và Ban cán sự Đảng Chính phủ trước mỗi kỳ họp Quốc hội đã góp phần nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng, tháo gỡ các vướng mắc trong thực tiễn.

Cùng với đó, cả nước đã phát huy được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sức mạnh của lòng dân. Sau đó là sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế, sức mạnh bên ngoài kết nối với sức mạnh bên trong.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã rất điềm tĩnh để xử lý những khó khăn, thách thức với những quyết định chính xác. Đó là sự lãnh đạo, chỉ đạo rất bài bản, dù phải ứng phó với thách thức chưa từng có, vừa phải xử lý những vấn đề trước mắt, những tồn đọng từ trước để lại nhưng vẫn quản trị các mục tiêu quan trọng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu Quốc hội tại phiên khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV.

Phóng viên: Bên cạnh những điểm sáng, thực trạng kinh tế Việt Nam những tháng đầu năm 2023 là rất khó khăn; các động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế đều đang trên đà suy giảm; nhiều doanh nghiệp lao đao; cuộc sống người dân còn khó khăn...

Bà có nhận định như thế nào về tình hình kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới và đưa ra giải pháp để kinh tế nước ta hoàn thành mục tiêu tăng trưởng, thực sự bứt tốc trong nửa nhiệm kỳ còn lại cũng như nhiều năm tiếp theo?

TS Nguyễn Thị Việt Nga: Quả đúng như vậy, từ nay đến hết nhiệm kỳ sẽ còn rất nhiều khó khăn, thách thức cả trong nước và quốc tế. Tình hình kinh tế thế giới tiếp tục khó khăn, đơn đặt hàng giảm tác động đến sản xuất trong nước. Để kinh tế thực sự bứt tốc, tôi đề xuất tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Hoạt động bốc xếp, vận chuyển hàng hóa tại cảng Chu Lai (tỉnh Quảng Nam). Ảnh: NGUYỄN VĂN CHUNG

Hoạt động bốc xếp, vận chuyển hàng hóa tại cảng Tiên Sa (TP Đà Nẵng). Ảnh: NGUYỄN VĂN CHUNG

Thứ nhất, cần tiếp tục đẩy mạnh việc hoàn thiện, nâng cao thể chế. Khẩn trương rà soát hệ thống pháp luật, kịp thời sửa đổi, bổ sung để tháo gỡ những khó khăn, bất cập do các quy định của pháp luật trong việc phát triển kinh tế - xã hội, nhất là pháp luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh đất đai, pháp luật liên quan đến thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia....

Theo đó, các vướng mắc về pháp lý và thủ tục hành chính cần được giải quyết nhanh chóng hơn, để các dự án bất động sản và các dự án sản xuất, kinh doanh khác được triển khai, tạo việc làm cho người lao động, đem về doanh thu và tăng khả năng trả nợ cho doanh nghiệp.

Thứ hai, cần tăng cường và nâng cao chất lượng của công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra. Xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm pháp luật; chấn chỉnh đạo đức công vụ, nâng cao ý thức trách nhiệm đối với công việc, nhất là trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Hoàn thiện cơ chế về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung; xử lý nghiêm cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh khi thực thi công vụ.

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Hengsan Việt Nam - công ty hoạt động trong lĩnh vực bảo quản hàng hóa tại Việt Nam. Ảnh: DƯƠNG KIÊN

Thứ ba, cần tập trung mọi nỗ lực để tăng năng suất lao động, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, là một trong những mấu chốt để đạt tăng trưởng kinh tế theo kế hoạch. Bởi lẽ, việc thúc đẩy tăng năng suất lao động là cách tốt nhất giúp chúng ta đạt được thịnh vượng trước khi dân số già đi; là biện pháp hiệu quả để đạt được sự tăng trưởng bền vững; đồng thời cũng là giải pháp thiết thực để đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Thứ tư, cần quyết liệt thực hiện hiệu quả các chương trình, mục tiêu, các đề án, dự án trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện bảo đảm hiệu quả, đúng tiến độ đề ra và hoàn thành các chỉ tiêu được giao.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn bà!

Bức tranh kinh tế - xã hội của đất nước hài hòa với gam màu tươi sáng.