Việt Nam – Ireland: Đến với nhau từ những điểm tương đồng

-------------------***-------------------

Nhận lời mời của Tổng thống Ireland Michael D. Higgins, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm thăm cấp Nhà nước tới Ireland từ ngày 1 đến 4-10. Đây là chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tiên tới Ireland của Chủ tịch nước kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1996.

-------------------***-------------------

ộng hòa Ireland là quốc đảo nằm ở cực Tây-Bắc châu Âu, sát Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, dân số hơn 5,2 triệu người, GDP bình quân đầu người (năm 2023) đạt 114.580 USD/năm.

Trong hơn 20 năm qua, Ireland đã đạt được những thành tự kinh tế - xã hội quan trọng, duy trì tăng trưởng kinh tế ở mức cao hàng đầu thế giới trong thời gian dài, đưa Ireland trở thành một nước công nghiệp phát triển và là hình mẫu cho các nước đang phát triển nghiên cứu, học hỏi.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tiếp Tổng thống Ireland Michael D. Higgins nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, tháng 11-2016 (ảnh trái). Tổng thống Ireland Michael D. Higgins viết sổ vàng lưu niệm tại phòng Truyền thống của Đại học Quốc gia Hà Nội, tháng 11-2016 (ảnh phải). Ảnh: TTXVN, ussh.vnu.edu.vn

Với mục tiêu trở thành nhà lãnh đạo và đổi mới toàn cầu, Chính phủ Ireland đã đầu tư 8,2 tỷ Euro trong Chiến lược khoa học công nghệ và đổi mới, triển khai nhiều cơ chế hỗ trợ dưới hình thức tài trợ mới của Chính phủ là việc làm và đào tạo. Hiện nay, Ireland được biết đến trên toàn thế giới là “Thung lũng Silicon của châu Âu”, tập trung nhiều trung tâm nghiên cứu, tập đoàn công nghệ đa quốc gia và công ty khởi nghiệp hoạt động sôi nổi trong lĩnh vực công nghệ nền tảng, điện toán lượng tử, trí tuệ nhân tạo, robot và Internet vạn vật.

Ireland là một dân tộc có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam về lịch sử và truyền thống yêu nước, ý chí vươn lên, nền văn hóa đa dạng, độc đáo. Hai nước đã thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1996, hợp tác chặt chẽ, gắn bó với nhau vì lợi ích thiết thân của hai nước. Trong gần 30 năm qua, quan hệ hợp tác hữu nghị song phương đã có những bước phát triển tích cực. Thủ tướng Ireland Bertie Ahern tham gia Hội nghị cấp cao ASEM-5 (tháng 10-2004, tại Hà Nội) đã quyết định mở Đại sứ quán thường trú tại Hà Nội và cấp ODA cho Việt Nam, đưa Việt Nam là nước châu Á duy nhất vào danh sách 8 nước ưu tiên nhận ODA của Ireland (7 nước còn lại nằm ở châu Phi).

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn (nay là Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao) hội đàm với Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Ireland Micheál Martin (ảnh trái); tiếp kiến Tổng thống Ireland Michael D. Higgins (ảnh phải), ngày 28-2-2024. Ảnh: BNG

Kể từ khi Đại sứ quán Ireland được mở tại Việt Nam vào năm 2005, quan hệ giữa hai nước trở nên gắn bó mật thiết và được củng cố bằng nhiều chương trình hợp tác phát triển. Hai bên duy trì trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và các cấp, trong đó có chuyến thăm chính thức Ireland của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (năm 2008), chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Ireland Michael D. Higgins (năm 2016). Hai nước phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương và tổ chức quốc tế.

Hợp tác nhiều mặt giữa hai nước phát triển tốt đẹp, đặc biệt với điểm sáng là thương mại và giáo dục - đào tạo.

Về hợp tác kinh tế - thương mại, Ireland hiện là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Việt Nam tại thị trường EU, với tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 3,5 tỷ USD trong năm 2023; đạt hơn 3,1 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2024. Các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Ireland gồm: Gỗ và sản phẩm gỗ, giày dép các loại, hàng dệt may. Các mặt hàng nhập khẩu từ Ireland chủ yếu là hàng thủy sản, sữa, sản phẩm sữa, sản phẩm hóa chất, dược phẩm, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, máy móc, thiết bị, phụ tùng khác...

Nguồn: Bộ Ngoại giao, Tổng cục Hải quan, TTXVN

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến nay, Ireland có 41 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký là 60,82 triệu USD, đứng thứ 55 trong số những nước và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Ireland đang xúc tiến các dự án đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực Ireland có thế mạnh và Việt Nam có nhiều tiềm năng như công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, y tế, đổi mới sáng tạo, nông nghiệp công nghệ cao.

Ireland coi Việt Nam là đối tác ưu tiên trong chính sách hợp tác phát triển, tập trung vào các lĩnh vực giáo dục, bình đẳng giới, ứng phó với biến đổi khí hậu, hỗ trợ người dân tộc thiểu số; tiếp tục duy trì cung cấp hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) không hoàn lại cho Việt Nam trong các lĩnh vực xóa đói giảm nghèo, giáo dục - đào tạo, hỗ trợ người khuyết tật, rà phá bom mìn. Trong Chiến lược “Ireland toàn cầu: Triển khai hoạt động ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương đến năm 2025” (Global Ireland: Delivering in the Asia Pacific region to 2025) được đưa ra vào tháng 1-2020, Ireland coi Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung và trong ASEAN nói riêng. Việt Nam hiện là nước duy nhất trong khu vực được Ireland đưa vào chương trình hợp tác phát triển quốc tế Irish Aid nhằm đẩy mạnh hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực như hành động vì khí hậu, bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn, cộng đồng người dân tộc thiểu số, giáo dục, giao lưu nhân dân…

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến (nay là Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) tiếp nhận thỏa thuận tài trợ bổ sung 4 triệu Euro dành cho Chương trình 135 từ Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Thương mại Ireland Charles Flanagan, tháng 11-2016 (ảnh trái). Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam Đỗ Thành Trung và Bộ trưởng Nông nghiệp, Thực phẩm và Hàng hải Ireland Martin Heydon ký Biên bản ghi nhớ về việc tăng cường hợp tác trong lĩnh vực phát triển hợp tác xã và doanh nghiệp nông nghiệp, ngày 18-6-2024 tại Ireland (ảnh phải). Ảnh: ubdt.gov.vn; nhandan.vn

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng tiếp ông James Browne, Quốc vụ khanh Bộ Tư pháp, Chính phủ Ireland, ngày 15-3-2024 (ảnh trái). Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh tiếp Đại sứ Ireland Deirdre Ni Fhalluin, chiều 17-10-2023 (ảnh phải). Ảnh: laodong.vn; thanhuyhanoi.vn

Giáo dục - đào tạo có vị trí quan trọng trong quan hệ hai nước, là điểm sáng trong quan hệ hợp tác song phương. Ireland có nền giáo dục tiên tiến với những trường đại học lớn và có uy tín trên thế giới. Là nước nói tiếng Anh duy nhất trong EU, Ireland có lợi thế lớn trong thu hút sinh viên quốc tế, trong đó có sinh viên Việt Nam. Việt Nam và Ireland đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác giáo dục đại học và Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực đào tạo công nghệ thông tin và truyền thông (11-2016). Từ năm 2009, Chính phủ Ireland dành cho Việt Nam Chương trình học bổng toàn phần Chia sẻ Kinh nghiệm phát triển Ireland - Việt Nam (IDEAS). Trong những năm qua, Ireland đã cung cấp khoảng 250 suất học bổng cho nghiên cứu sinh Việt Nam thông qua những chương trình học bổng dành cho các ngành thạc sĩ về quản trị kinh doanh, tài chính, kinh tế, marketing, quản lý dự án, công nghệ thông tin, khoa học máy tính, kỹ thuật, dược, ngôn ngữ ứng dụng...

Hợp tác trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, dược phẩm, phát triển bền vững và công nghệ thông tin cũng là những thế mạnh được hai nước tích cực khai thác, đặc biệt là nông nghiệp và chế biến thực phẩm, những lĩnh vực nằm trong khuôn khổ hợp tác Chương trình Chia sẻ kinh nghiệm phát triển Ireland giữa các cơ quan Việt Nam và các đối tác Ireland. Trong giai đoạn 2023-2027, Ireland sẽ tiếp tục ưu tiên tài trợ các lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục, chú trọng thúc đẩy thương mại song phương trên cơ sở tận dụng các cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Bên cạnh đó, Ireland đang giúp các vùng nông thôn tại Việt Nam tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cũng như mở rộng hợp tác và nghiên cứu giữa các trường đại học trong các lĩnh vực biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Từ trái sang phải: Đại diện Viện Công nghệ giáo dục và Zeeko của Ireland ký kết thỏa thuận hợp tác, ngày 19-10-2022. * Tọa đàm kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Ireland và 15 năm quan hệ hợp tác Quảng Trị - Ireland, ngày 11-3-2021. * Việt Nam và Ireland chia sẻ kinh nghiệm tại Hội thảo quốc tế về “Phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp thông qua đổi mới và nâng cao chất lượng”, ngày 1-8-2024 tại Cần Thơ. Ảnh: MINH DUY; quangtri.gov.vn; baodautu.vn

Trên cơ sở những thành tựu đạt được trong quan hệ song phương trên chặng đường gần 30 năm qua, chuyến thăm cấp Nhà nước tới Ireland của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có ý nghĩa hết sức quan trọng, đẩy mạnh sự tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau, nâng cao hiệu quả, làm sâu sắc và mở ra giai đoạn phát triển mới cho quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ có các cuộc hội đàm chính thức với Tổng thống Ireland Michael D. Higgins và người đứng đầu Chính phủ, Quốc hội Ireland nhằm trao đổi, thống nhất định hướng, các khuôn khổ hợp tác và các biện pháp lớn nhằm tăng cường thực chất và nâng cao hiệu quả quan hệ song phương. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dự kiến sẽ có bài phát biểu chính sách quan trọng về tầm nhìn chiến lược cho quan hệ hai nước trong giai đoạn phát triển mới, thăm một số cơ sở giáo dục đào tạo, công nghệ cao, tiếp một số doanh nghiệp Ireland; gặp mặt cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Ireland…

Với chương trình nghị sự cùng những nội dung hợp tác thiết thực, chúng ta tin tưởng rằng chuyến thăm cấp Nhà nước tới Ireland của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thành công tốt đẹp, đưa quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước lên tầm cao mới, phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, đem lại những lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước.