Nhận lời mời của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Võ Văn Thưởng, Tổng thống nước Cộng hòa Indonesia Joko Widodo thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 11 đến 13-1-2024. Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần thứ hai của Tổng thống Joko Widodo được thực hiện vào dịp đầu năm mới 2024 thể hiện sự coi trọng đối với quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước láng giềng gần gũi trong ASEAN.

Indonesia là quốc gia quần đảo lớn nhất thế giới, gồm hơn 17.500 hòn đảo lớn nhỏ nằm giữa lục địa châu Á và châu Đại Dương, nối liền Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương. Phía Bắc giáp với Malaysia, Singapore, Philippines và Biển Đông; phía Nam giáp với Australia và Ấn Độ Dương; phía Tây giáp với Ấn Độ Dương; phía Đông giáp với Papua New Ghinea, Timor-Leste và Thái Bình Dương.

“Nước xa mà lòng không xa”

Việt Nam và Indonesia có mối quan hệ truyền thống từ lâu đời. Cách đây gần 70 năm, vào ngày 30-12-1955, Indonesia trở thành quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Chính tình hữu nghị thân thiết giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno cũng như sự gần gũi về lịch sử, văn hóa và tư tưởng tự cường dân tộc đã góp phần đưa hai nước gắn bó với nhau.

Quan hệ đặc biệt này đã được đánh dấu bằng các chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Indonesia (tháng 3-1959) và Tổng thống Sukarno tới Việt Nam ngay sau đó (tháng 6-1959). Đặc biệt, sau khi kết thúc bài phát biểu chào mừng Tổng thống Sukarno tới thăm Việt Nam ngày 24-6-1959, Bác Hồ đã ứng khẩu đọc hai câu thơ: “Nước xa mà lòng không xa/Thật là bầu bạn, thật là anh em”. Sau 5 ngày ở thăm Việt Nam, ngày 29-6-1959, trong buổi tiễn đầy tình cảm lưu luyến dạt dào tại sân bay Gia Lâm, Tổng thống Sukarno hô to: “Việt Nam muôn năm!”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Indonesia Sukarno có mối quan hệ thân thiết.

Hai chuyến thăm trên đã trở thành những dấu mốc quan trọng trong lịch sử bang giao giữa hai dân tộc, đặt nền tảng vững chắc cho tình hữu nghị Việt Nam-Indonesia. Indonesia là quốc gia đi đầu trong ASEAN tìm kiếm các giải pháp hòa bình và hợp tác trong bối cảnh Việt Nam bị bao vây, cấm vận. Việt Nam không bao giờ quên nghĩa cử cao đẹp của Indonesia vì đã hỗ trợ nhu yếu phẩm khi Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong những năm 80 của thế kỷ trước. Ở chiều ngược lại, khi kinh tế Indonesia khó khăn vào cuối thập niên 1990, Việt Nam cũng tích cực hỗ trợ các mặt hàng thiết yếu.

Hai nước càng có điều kiện phát triển nhanh chóng mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp sau khi Việt Nam gia nhập “mái nhà chung” ASEAN vào năm 1995, trở thành Đối tác toàn diện vào năm 2003. Mối quan hệ ấy bước lên một tầm cao mới khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược vào năm 2013 và Việt Nam là Đối tác chiến lược duy nhất của Indonesia tại Đông Nam Á.

Bạn bè tốt, đối tác tốt

Gần 7 thập niên qua, tuy thế giới và khu vực chứng kiến nhiều biến động phức tạp, Việt Nam và Indonesia vẫn luôn là bạn bè tốt, đối tác tốt của nhau. Quan hệ hai nước đã không ngừng được củng cố và phát triển toàn diện, sâu rộng cả trên bình diện song phương lẫn đa phương.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Indonesia duyệt Đội danh dự tại Lễ đón ngày 23-8-2017 ở Jakarta.

Quan hệ chính trị ngày càng gắn kết, đạt mức độ tin cậy cao, trong đó phải kể đến chuyến thăm chính thức Indonesia của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào tháng 8-2017 - chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư Đảng ta tới Indonesia, và chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Joko Widodo vào tháng 9-2018 - chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của nhà lãnh đạo Indonesia kể từ khi nhậm chức vào năm 2014.

Ảnh trái: Thủ tướng Phạm Minh Chính là lãnh đạo ASEAN đầu tiên được Tổng thống Indonesia Joko Widodo đón tiếp nhân dịp Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN diễn ra vào ngày 24-4-2021 tại Indonesia. Ảnh phải: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hội kiến với Tổng thống Indonesia Joko Widodo chiều 7-8-2023 tại Jakarta.

Qua các cuộc hội đàm, hội kiến, các nhà lãnh đạo Việt Nam và Indonesia đã trao đổi sâu rộng và đạt được nhận thức chung quan trọng về định hướng lớn thúc đẩy quan hệ hai nước nhằm góp phần củng cố nền tảng tin cậy chính trị, thúc đẩy quan hệ hợp tác phát triển thực chất và hiệu quả hơn. Hai bên khẳng định, Việt Nam và Indonesia sẽ tiếp tục là những người bạn tin cậy, gắn bó bởi tình cảm hữu nghị, chia sẻ các giá trị và lợi ích tương đồng...

Về hợp tác thương mại: Trong Hiệp hội các quốc gia Ðông Nam Á (ASEAN), Indonesia hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của Việt Nam, còn Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ tư của Indonesia.

Về đầu tư­: Tính đến tháng 9-2023, Indonesia có 119 dự án trị giá hơn 646 triệu USD, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ lưu trú và ăn uống. Việt Nam có 17 dự án đầu tư tại Indonesia với tổng vốn đăng ký là 59 triệu USD tập trung trong các lĩnh vực thương mại, công nghệ thông tin, nông nghiệp, công nghiệp.

Về hợp tác quốc phòng, an ninh: Indonesia là một trong những nước trong khu vực có quan hệ sớm nhất về an ninh - quốc phòng với Việt Nam. Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn quốc phòng, an ninh và ký một số văn bản thỏa thuận hợp tác quốc phòng song phương, tích cực tham gia các hoạt động trong khuôn khổ ASEAN. Mặc dù đại dịch Covid-19 tác động, ảnh hưởng tới việc triển khai các nội dung hợp tác, nhưng nhìn chung hợp tác quốc phòng giữa hai nước vẫn tiếp tục được quan tâm, thúc đẩy, đạt được một số kết quả thiết thực. Nổi bật là duy trì các cơ chế đối thoại, hợp tác bằng hình thức trực tuyến; ký kết các văn bản hợp tác giữa hải quân và cảnh sát biển hai nước; hợp tác đào tạo cán bộ.

Từ trái qua phải: Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto duyệt Đội danh dự Quân đội nhân dân Việt Nam ngày 13-5-2022.

* Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto cùng các thành viên hai đoàn tại hội đàm ngày 13-5-2022.

Từ trái qua phải: Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chào mừng Trung tướng Donny Ermawan Taufanto, Tổng thư ký Bộ Quốc phòng Indonesia sang tham dự Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam-Indonesia lần thứ 3 ngày 31-10-2023.

* Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Trung tướng Donny Ermawan Taufanto, Tổng thư ký Bộ Quốc phòng Indonesia ký biên bản Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam-Indonesia lần thứ 3 ngày 31-10-2023.

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto từ ngày 12 đến 14-5-2022, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Prabowo Subianto thống nhất tiếp tục triển khai hiệu quả các nội dung hợp tác trên cơ sở các văn kiện hợp tác về lĩnh vực quốc phòng đã được Chính phủ và Bộ Quốc phòng hai nước ký kết; phát huy hiệu quả các cơ chế đối thoại; thúc đẩy trao đổi đoàn các cấp; hợp tác giữa hải quân, cảnh sát biển hai nước; huấn luyện, đào tạo; công nghiệp quốc phòng...

Hợp tác trong các lĩnh vực khác như giáo dục, văn hóa, nông nghiệp, năng lượng, tư pháp... được quan tâm thúc đẩy. Trong hợp tác đa phương, hai nước duy trì phối hợp lập trường tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là tại ASEAN, Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC)… Là thành viên tích cực, chủ động và có trách nhiệm, Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Indonesia, nước đảm nhiệm các vai trò Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch AIPA năm 2023, đóng góp thiết thực vào sự phát triển của Cộng đồng ASEAN.

Ngôn ngữ Indonesia được chính thức giảng dạy tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội năm 2019. Ảnh: Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam

Khai phá cơ hội hợp tác mới

Nhằm tiếp nối những thành quả hợp tác đã đạt được, Việt Nam và Indonesia đề ra các phương hướng lớn nhằm thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác, tạo ra xung lực mới, mạnh mẽ để hai nước xây dựng khuôn khổ hợp tác hiệu quả và lâu dài.

Kỳ họp lần thứ 4 Ủy ban hợp tác song phương Việt Nam- Indonesia diễn ra tại Indonesia ngày 20-7-2022. Ảnh: VOV

Ðại sứ Indonesia tại Việt Nam Denny Abdi nhấn mạnh, hai nước đều đặt mục tiêu trở thành những quốc gia phát triển vào năm 2045, đúng thời điểm kỷ niệm 100 năm thành lập của mỗi nước. Bởi vậy, Việt Nam và Indonesia có nhiều cơ hội và tiềm năng để đẩy mạnh hợp tác nhằm đạt được các mục tiêu phát triển mà mỗi nước đề ra, đồng thời đóng góp tích cực vào hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới.

Trải nghiệm vẽ Batik, một kỹ thuật vẽ hoa văn thủ công bằng cách sử dụng sáp trên nền vải truyền thống của Indonesia. Ảnh: Báo Đồng Nai

Bên cạnh hợp tác về kinh tế, thương mại, đầu tư, cả Việt Nam và Indonesia có thể hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng, lưu trữ carbon, phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, phát triển kinh tế xanh bền vững... Theo Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Indonesia Tạ Văn Thông, cả hai nước đều có truyền thống, thế mạnh về nền sản xuất lâu đời và nguồn tài nguyên cho nông nghiệp và nghề cá, có thể bổ sung cho nhau, tạo nên chuỗi giá trị hoàn chỉnh. Do đó, hai bên cần nỗ lực phát huy các cơ chế hiện có trong ASEAN, đồng thời nghiên cứu ký kết thỏa thuận hợp tác nông nghiệp mới, từ đó đưa ra các dự án hợp tác cụ thể để phát triển sinh kế cho nông dân, bảo đảm an ninh lương thực và thúc đẩy thương mại và phát triển kinh tế của mỗi nước. Du lịch cũng là lĩnh vực đầy tiềm năng để thúc đẩy hợp tác giữa hai nước dựa trên cảnh quan thiên nhiên và nền kinh tế du lịch đang trên đà phục hồi và phát triển mạnh mẽ.

Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Joko Widodo sẽ thành công tốt đẹp, góp phần làm sâu sắc hơn nữa, hiệu quả hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Indonesia, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp xứng đáng vào hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.

Indonesia có nhiều địa điểm du lịch thu hút du khách nước ngoài tới tham quan.