Công cuộc chuyển đổi số đã trao cơ hội để tuổi trẻ Việt Nam viết nên những kỳ tích sáng tạo cũng như khơi gợi, khích lệ tinh thần xung kích, tiên phong trên hành trình của thời đại số - nơi thế hệ trẻ được kỳ vọng tạo ra những đột phá từ vạch xuất phát cho đến cuối hành trình.

Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đó là một trong những đột phá chiến lược của đất nước trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Tổ chức Đoàn đã và đang đồng hành cùng thế hệ trẻ trên chặng đường không ngừng nỗ lực khẳng định vai trò, vị trí trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia, bắt nhịp cùng những bước chuyển của nền khoa học, công nghệ thế giới.

Phát biểu tại chương trình gặp mặt và đối thoại với thanh niên năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, xu thế tất yếu, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu. Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế chuyển đổi số.

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt và đối thoại với thanh niên năm 2024.

Thủ tướng cho rằng, có 5 yêu cầu đặt ra về chuyển đổi số đối với nền kinh tế: Xây dựng chiến lược bài bản, tổng thể với lộ trình phù hợp; thực hiện có trọng tâm, trọng điểm; đổi mới phương thức quản lý, vận hành, quản trị xã hội theo hướng hiện đại, số hóa; phát huy tính chủ động, sáng tạo, đột phá của mọi chủ thể, nhất là thế hệ trẻ; huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực và sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp. Trong đó, thanh niên phải là lực lượng xung kích, nòng cốt, giương cao ngọn cờ tiên phong, tình nguyện đi đầu, làm chủ công cuộc chuyển đổi số và phát triển Việt Nam sớm trở thành quốc gia số.

Theo Thủ tướng, Chính phủ đã ban hành Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đặt mục tiêu tới năm 2030 kinh tế số chiếm 30% GDP. Việt Nam là quốc gia có tốc độ chuyển đổi số nhanh trong khu vực, nhưng chúng ta xuất phát điểm thấp, do đó mục tiêu là làm sao "đi sau nhưng về trước", theo kịp, tiến cùng và bứt phá vươn lên.

2023 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, là năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Tháng Thanh niên năm 2023 đã lựa chọn chủ đề “Tuổi trẻ tiên phong chuyển đổi số” để phát động trong toàn Đoàn và tuổi trẻ cả nước nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022-2027: “Thanh niên phải tiên phong trong lao động, sản xuất, sáng tạo, thực hiện chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia; phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ đổi mới sáng tạo”.

Điều này cho thấy quyết tâm của các cấp bộ Đoàn và tuổi trẻ cả nước trong đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số quốc gia; phát huy vai trò của thanh niên trong tham gia tích cực công cuộc chuyển đổi số, vận dụng, ứng dụng công nghệ số trong thực tiễn và nâng cao năng lực số cho thanh thiếu nhi.

Tính riêng trong Tháng Thanh niên năm 2023, số hoạt động chuyển đổi số được tổ chức (tính đến cấp cơ sở) là hơn 42.300; số người được tiếp cận, thụ hưởng các hoạt động chuyển đổi số do Đoàn, Hội tổ chức (tính đến cấp cơ sở) và gần 5,5 triệu người.

Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII xác định chuyển đổi số là một trong 3 nhiệm vụ đột phá của nhiệm kỳ 2022-2027. Thời gian qua, tinh thần chuyển đổi số được thực hiện xuyên suốt trên các mặt công tác, đồng bộ ở tổ chức Đoàn các cấp từ Trung ương tới cơ sở.

Tuổi trẻ tích cực tham gia vào công cuộc chuyển đổi số tại các địa phương trên cả nước.

Phát huy tinh thần xung kích trong chuyển đổi số, tuổi trẻ xã Bình Định (Yên Lạc, Vĩnh Phúc) tích cực cùng lực lượng chức năng đẩy nhanh tiến độ cài đặt ứng dụng, kích hoạt tài khoản định danh điện tử cho người dân địa phương. Đồng chí Vũ Đức Cường, Bí thư Đoàn xã Bình Định cho biết, thực hiện Đề án "Phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030", Đoàn Thanh niên xã thành lập 4 tổ công nghệ số cộng đồng, triển khai nhiều đợt ra quân hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, kích hoạt tài khoản định danh điện tử; hỗ trợ các hộ kinh doanh tạo mã QR, giúp người dân tiếp cận và trải nghiệm các phương thức thanh toán hiện đại...

Thời gian gần đây, tuyến phố Việt Hưng (Long Biên, Hà Nội) trở thành "Tuyến phố 4.0 - Thanh toán không dùng tiền mặt". Các hộ kinh doanh trên tuyến đường này được tư vấn chuyển đổi số, cập nhật mã QR vừa giúp việc thanh toán trở nên nhanh chóng, hiện đại, vừa thuận tiện cho việc tra cứu thông tin của doanh nghiệp. Đây là một tuyến phố kiểu mẫu do Đoàn phường đăng ký với UBND phường Việt Hưng để thực hiện, nhằm giúp người dân chuyển đổi số. Trên tuyến phố này, khi các đơn vị chức năng vào kiểm tra, chỉ cần quét mã QR là ra toàn bộ thông tin về cửa hàng, giấy phép đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm và các bản ký cam kết, rất thuận tiện trong công tác quản lý và kiểm tra.

Nguyễn Đức Tiến, Phó bí thư Thường trực Thành đoàn Hà Nội.

Theo đồng chí Nguyễn Đức Tiến, Phó bí thư Thường trực Thành đoàn Hà Nội, Thủ đô được giao làm điểm thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử trên địa bàn phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030. Trong đó, Đoàn Thanh niên thành phố được giao là lực lượng xung kích đi đầu, hỗ trợ chính quyền và người dân trong các nội dung chuyển đổi số.

Xác định vai trò, trách nhiệm của mình, Thành đoàn Hà Nội giao Đoàn Thanh niên Công an thành phố là lực lượng nòng cốt triển khai thực hiện, phối hợp với Đoàn Thanh niên các cấp thành lập gần 600 đội hình chuyển đổi số cộng đồng, hỗ trợ thực hiện các nhiệm vụ quan trọng như: Đăng ký định danh điện tử, cài đặt, sử dụng ứng dụng VNeID và thực hiện dịch vụ công trực tuyến; Cài đặt Sổ tay đảng viên điện tử; hỗ trợ các hộ kinh doanh đăng ký, cài đặt mã QR.

Bên cạnh hoạt động hiệu quả của đội hình chuyển đổi số cộng đồng, một dấu ấn đặc biệt khác của tuổi trẻ Thủ đô là Thành đoàn Hà Nội phối hợp với Đại học VinUni ra mắt “Không gian hỗ trợ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số VinUni HUB”. Đây là không gian kiểu mẫu thực hiện tại một trường đại học tư thục nhằm thí điểm mô hình vườn ươm do Câu lạc bộ Vinnovation (một thành viên của Mạng lưới Câu lạc bộ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp và chuyển đổi số HUB Network) vận hành với mục tiêu nhân rộng ra 16 trường đại học là thành viên của HUB Network.

Tăng cường chuyển đổi số đồng bộ trên tất cả các mặt công tác của đoàn.

Phát huy lợi thế nhanh nhạy trong cập nhật công nghệ mới của thanh niên, Tỉnh đoàn Vĩnh Phúc chỉ đạo 100% đoàn cơ sở thành lập các đội tình nguyện với hơn 3.000 đoàn viên, thanh niên hỗ trợ người dân cài đặt, sử dụng ứng dụng VNeID. Các hội nghị, hoạt động của tổ chức Đoàn các cấp trong tỉnh cũng tăng cường sử dụng các ứng dụng số giúp mở rộng quy mô tổ chức, giảm chi phí và thời gian; hoạt động tuyên truyền, giáo dục được đẩy mạnh bằng việc ứng dụng các kênh tuyên truyền mới như TikTok; triển khai ứng dụng QR Art; ra mắt Chuyên mục "Mỗi tuần một điều luật" trên trang Facebook Tỉnh đoàn...

Dấu ấn chuyển đổi số của Đoàn còn thể hiện sinh động qua việc giao dịch bán hàng, quảng bá sản phẩm của thanh niên và hỗ trợ người dân tiêu thụ hàng hóa trên sàn thương mại điện tử, kênh bán hàng trực tuyến. Tiêu biểu như sự kiện Trung ương Đoàn tổ chức thành công 3 hoạt động về chuyển đổi số trong truyền thông quảng bá sản phẩm của thanh niên tại tỉnh Bắc Kạn, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trong đó “Chợ phiên OCOP” bán đặc sản của Bắc Kạn kéo dài hơn 4 giờ đồng hồ, thu về gần 300 triệu đồng; video quảng bá đặc sản của tỉnh đạt 12 triệu lượt xem trên nền tảng TikTok...

Khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của tuổi trẻ trong chuyển đổi số.

Việc triển khai phần mềm quản lý đoàn viên, số hóa dữ liệu toàn bộ đoàn viên; tổ chức học tập, kiểm tra Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII trên ứng dụng Thanh niên Việt Nam với hơn 6,3 triệu tài khoản sử dụng; triển khai các tổ hỗ trợ chuyển đổi số cho người dân, hoạt động livestream quảng bá, tiêu thụ sản phẩm... là những minh chứng rõ nét về vai trò của tổ chức Đoàn trong chuyển đổi số.

Thành tựu đáng ghi nhận là nhiều phương thức hoạt động của Đoàn được thay đổi thông qua công nghệ số. Đó là sự chuyển đổi trong công tác điều hành, chỉ đạo, quản trị công việc, thông tin, báo cáo; ứng dụng các công nghệ số trên nhiều lĩnh vực công tác, sản xuất, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, quốc phòng, an ninh; giới thiệu, quảng bá di tích lịch sử, văn hóa, sản phẩm do thanh niên sản xuất... Với việc thay đổi phương thức triển khai truyền thống, thông tin nhanh hơn, kịp thời, chính xác, tiết kiệm chi phí.

Bên cạnh đó, các đợt thi đua cao điểm như Tháng thanh niên, Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè... cũng ghi dấu ấn đậm nét về hàng loạt công trình, phần việc thanh niên được thực hiện từ chuyển đổi số. Các tổ chức đoàn và tuổi trẻ đã chuyển mình mạnh mẽ, thay đổi nhận thức và hành động để đưa công nghệ số, chuyển đổi số đi vào cuộc sống.

Chuyển đổi số thể hiện ở việc cán bộ, đoàn viên ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ vào xây dựng, phát triển các mô hình sản xuất, kinh doanh gắn với nền tảng số. Nói cách khác, trong tất cả các mặt hoạt động của mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh niên và tổ chức Đoàn đều có giải pháp chuyển đổi số; đây là điều kiện thuận lợi để cán bộ, đoàn viên, thanh niên phát huy tinh thần xung kích, năng lực sáng tạo trong tham gia thực hiện chuyển đổi số.

Theo Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy, chuyển đổi số là một quá trình lâu dài, phức tạp. Chuyển đổi số là việc chuyển đổi của con người, chuyển đổi thói quen từ môi trường thực lên môi trường số và thay đổi thói quen cần thời gian, lâu dài. Hai vấn đề chính của con người trong chuyển đổi số là nhận thức và năng lực. Nếu nhận thức không tốt thì sẽ không đạt được hiệu quả trong chuyển đổi số. Nhiệm vụ quan trọng của tổ chức Đoàn là tạo môi trường để để thanh niên thực hiện sứ mệnh chuyển đổi số quốc gia. Nếu cán bộ Đoàn, người đứng đầu cấp bộ Đoàn không có nhận thức đầy đủ thì sẽ không đạt được hiệu quả trong triển khai chuyển đổi số tại đơn vị mình.

Phát huy vai trò, sức trẻ của thanh niên trong chuyển đổi số.

Phải có nhận thức số, năng lực số mới dẫn đến “hành động số”. Vì vậy, việc xây dựng “con người số”, “thanh niên số” phải bắt đầu từ việc nâng cao nhận thức về chuyển đổi số; nâng cao năng lực số cho cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên.

Trong chuyển đổi số quốc gia, người trẻ chứ không ai khác phải nhận sứ mệnh đi đầu, nòng cốt. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phải đóng vai trò tổ chức cho lực lượng đông đảo thanh niên thực hiện sứ mệnh quan trọng đó, mà trước hết là cần nâng cao nhận thức về chuyển đổi số; nâng cao năng lực số cho đoàn viên, thanh niên phải là giải pháp bao trùm, xuyên suốt trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên giai đoạn 2022-2030. Điều kiện tiên quyết để làm được việc đó là mỗi người phải có “thói quen số”, và phải thay đổi từ nhận thức, đặc biệt là người đứng đầu của các cấp bộ Đoàn.

Về vấn đề này, đồng chí Ngô Văn Cương, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đoàn cho rằng, chuyển đổi số đóng vai trò rất quan trọng. Các cấp bộ Đoàn đã thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ trên các mặt công tác mang lại hiệu quả cao trong công tác tổ chức, triển khai, điều hành công việc, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, nhân lực, nâng cao doanh thu. Thời gian qua, tổ chức Đoàn có nhiều hoạt động hỗ trợ nâng cao nhận thức chuyển đổi số, đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng. Những bạn sau khi được tập huấn trở về địa phương tiếp tục truyền đạt, lan tỏa kiến thức kỹ năng chuyển đổi số tới bà con nhân dân, đoàn viên, thanh niên.

Bên cạnh đó, hoạt động giới thiệu sản phẩm qua sàn thương mại điện tử, qua KOLs (người có sức ảnh hưởng), nhân vật nổi tiếng cũng được phát huy hiệu quả. Điển hình như sự tham gia livestream bán nông sản của nghệ sĩ Xuân Bắc và các nhân vật nổi tiếng có buổi bán cả trăm tấn sản phẩm thu về hàng tỷ đồng.

Để tiếp tục phát huy vai trò của thanh niên tham gia thực hiện chuyển đổi số, Ban Bí thư Trung ương Đoàn chỉ đạo các cấp bộ Đoàn đẩy mạnh thực hiện các đề án trọng điểm được xác định tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022-2027. Trọng tâm là Đề án “Nâng cao năng lực số cho thanh thiếu niên Việt Nam giai đoạn 2022-2030”; tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục thông qua các buổi sinh hoạt, hội nghị tập huấn về chuyển đổi số. Qua đó, nâng cao nhận thức, kiến thức, trình độ cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên. Đây là yếu tố then chốt trong công cuộc chuyển đổi số của Đoàn hiện nay.

Đoàn viên thanh niên ra quân tuyên truyền, hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Từng đoàn, viên thanh niên cần nâng cao nhận thức, tâm thế và phát huy tinh thần tiên phong, sáng tạo trong nghiên cứu, ứng dụng thành quả, vận dụng có hiệu quả những yếu tố tích cực từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi số quốc gia, bởi đây là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn 2021-2030...

Chỉ khi nắm được những kiến thức cơ bản về chuyển đổi số, áp dụng các kiến thức đó vào học tập, lao động, sản xuất, kinh doanh… thì cán bộ, đoàn viên, thanh niên mới trở thành động lực, lực lượng tiên phong trong chuyển đổi số tại cơ quan, đơn vị, địa phương.

(Còn nữa)

• 
• Nội dung: NHÓM PHÓNG VIÊN
• Ảnh: Báo Quân đội nhân dân, doanthanhnien.vn, Tư liệu, CTV
• Kỹ thuật, đồ họa: Cúc Oanh