Ngay sau thành quả của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và mốc son chói lọi của dân tộc - khai sinh nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa vào ngày 2-9-1945, đêm 4-9-1945, Tổng Công đoàn Nam Bộ đã tập hợp đại diện cho lực lượng vũ trang công nông gồm 360 tổ xung phong công đoàn với 6.000 đội viên, tổ chức lập bàn thờ Tổ quốc, tuyên thệ, quyết cùng anh em lao động không nản chí trước khó khăn, không lùi bước trước nguy hiểm, để cùng đồng bào bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn non sông”. Sự kiện này đánh dấu sự ra đời của lực lượng vũ trang (LLVT) Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, tiền thân của LLVT TP Hồ Chí Minh ngày nay.

Lời kêu gọi của Uỷ ban kháng chiến Nam Bộ do đồng chí Trần Văn Giàu soạn thảo. Ảnh Tư liệu Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Ngay sau sự kiện gần một triệu đồng bào Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và các vùng lân cận nô nức tham gia cuộc mít tinh tại khu vực Nhà thờ Đức Bà, chào mừng ngày độc lập vào sáng 2-9 và bị thực dân Pháp đàn áp dã man, khiến nhiều đồng bào yêu nước thương vong; Chủ tịch Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam Bộ Trần Văn Giàu đã chỉ thị Tổng Công đoàn Nam Bộ thành lập LLVT công nhân. Từ chỉ thị này, Tổng Công đoàn Nam Bộ xây dựng 360 tổ Xung phong Công đoàn với khoảng 6.000 hội viên và đêm 4-9-1945, tại Trụ sở Tổng Công đoàn Nam Bộ (số 72 đường Lagrandière - nay là đường Lý Tự Trọng), Đoàn trưởng các lực lượng Xung phong Công đoàn tụ họp, lập bàn thờ Tổ quốc tuyên thệ, đánh dấu sự ra đời của LLVT Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định. Từ đó, LLVT Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định kiên cường bám trụ chiến đấu, vượt qua muôn vàn gian khổ, hy sinh, chiến đấu chống lại đội quân viễn chinh Pháp.

Ngày 23-9-1945, hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam Bộ, LLVT thành phố tổ chức hàng loạt đợt tiến công địch, hình thành mặt trận bao vây thực dân Pháp, làm thất bại âm mưu đánh nhanh, thắng nhanh của địch. LLVT thành phố tổ chức lực lượng linh hoạt từ các đội tự vệ, du kích, biệt động... đánh địch. Các lực lượng được tổ chức nhỏ, cơ động, dễ thích nghi, sử dụng linh hoạt các chiến thuật đánh nhanh, rút gọn, lập nên nhiều chiến thắng Trung Hưng-Ràng, Gia Bẹ-Xóm Mới, Láng Le-Bàu Cò…

Ảnh trái: Chợ Bến Thành trong ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, ngày 23-9-1945 - Ảnh Bảo tàng Lịch sử Việt Nam. Ảnh phải: Sài Gòn khói lửa trong ngày 23-9-1945 - Ảnh Tư liệu Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh

Trong suốt 9 năm trường kỳ kháng chiến, LLVT thành phố tiếp tục phát triển cả về số lượng và chất lượng, hình thành các ban, tiểu đoàn và trung đoàn làm nhiệm vụ nắm địch, bảo vệ căn cứ ven đô, lập nên nhiều chiến công vang dội, cùng cả nước kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, LLVT thành phố trưởng thành vượt bậc, hình thành thế trận chiến tranh nhân dân với hệ thống cơ sở cách mạng, lực lượng chính trị và lõm chính trị nội thành, lõm vùng ven, căn cứ du kích, trong đó coi trọng việc xây dựng lực lượng “biệt động” đặc biệt tinh nhuệ, sẵn sàng đánh vào những mục tiêu trọng yếu để gây rối loạn hậu phương của địch.

Ảnh trái: Trung đoàn Gia Định chiến đấu tại biên giới Tây Nam (1978). Ảnh phải: LLVT Thành phố hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia về nước (26-9-1989).

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, LLVT Thành phố đã phối hợp đồng loạt đánh vào các mục tiêu đầu não của địch, phá vỡ thế trận “chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, LLVT Thành phố có hơn 20.000 cán bộ, chiến sĩ tham gia, phối hợp cùng 5 cánh quân giải phóng Sài Gòn, thống nhất đất nước. Sau ngày non sông nối liền một dải, LLVT Thành phố tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong công tác quân quản, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; anh dũng lên đường bảo vệ biên giới Tây Nam, làm nghĩa vụ quốc tế, giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng...

Từ trái sang phải: Nhân dân Sài Gòn nhất tề đứng lên dũng cảm chiến đấu với kẻ thù. Tranh vẽ trận đánh tại cầu Thị Nghè ngày 27-9-1945 giữa lực lượng tự vệ và quân Pháp, Anh - Ảnh Tư liệu Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh. Lá cờ cách mạng tung bay trên nóc trụ sở Bộ tổng tham mưu ngụy quyền Sài Gòn lúc 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975. Ảnh: TTXVN

Trải qua 80 năm chiến đấu và trưởng thành; trong mỗi giai đoạn lịch sử, LLVT TP Hồ Chí Minh luôn là lực lượng tiên phong, nòng cốt, khẳng định bản lĩnh, kiên trung, một lòng một dạ tận trung với Đảng, tận hiếu với nhân dân; không tiếc hy sinh xương máu, mồ hôi, cống hiến công sức, trí tuệ cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, làm tròn nhiệm vụ quốc tế, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa. Cán bộ, chiến sĩ qua nhiều thế hệ đã xây dựng, bồi đắp truyền thống “Trung thành vô hạn, bám trụ kiên cường, đoàn kết kỷ cương, năng động sáng tạo, quyết chiến quyết thắng”.

Phát huy truyền thống Anh hùng, Đảng ủy, Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh tiếp tục triển khai nhiều biện pháp đổi mới, sáng tạo, xây dựng tiềm lực quân sự quốc phòng, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, góp phần xây dựng TP Hồ Chí Minh trở thành đô thị phát triển nhanh, bền vững, hiện đại, nghĩa tình trong kỷ nguyên mới.

Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 3.

Ảnh trên cùng: Cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn Kiểm soát quân sự 31 tuần tra trên địa bàn thành phố. Ảnh trái: Cán bộ, chiến sĩ Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh chung tay xây dựng nông thôn mới. Ảnh phải: Cán bộ, chiến sĩ Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh thường xuyên luyện tập nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Nhận thức sâu sắc TP Hồ Chí Minh là địa bàn trọng điểm, chiến lược, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với các lực lượng chức năng nghiên cứu, đánh giá, dự báo chính xác tình hình; tham mưu Thành ủy, UBND TP Hồ Chí Minh lãnh đạo, chỉ đạo xử lý hiệu quả các tình huống về quốc phòng, an ninh. Trong năm qua, LLVT Thành phố đã phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo và truyền thống đơn vị anh hùng, quán triệt, triển khai thực hiện và hoàn thành toàn diện nhiệm vụ quân sự quốc phòng địa phương và công tác quản lý Nhà nước về quốc phòng, kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế-xã hội với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh trên địa bàn.

Trong đại dịch Covid-19 bùng phát năm 2021, LLVT Thành phố đã khẳng định vai trò nòng cốt, tiên phong, nêu cao tinh thần trách nhiệm với nhân dân; luôn có mặt ở tất cả các điểm nóng về dịch bệnh, tham gia tất cả các công việc khó khăn, nguy hiểm, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh, đem lại hạnh phúc an toàn cho nhân dân. Với thành tích xuất sắc, LLVT thành phố đã được Đảng, Nhà nước ba lần tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Ảnh trái: Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh phối hợp cùng các lực lượng phòng chống dịch Covid 19. Ảnh phải: Chiến sĩ Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh tham gia vận chuyển các bình oxy đến các bệnh viện điều trị Covid-19.

Ảnh trái: Cán bộ, chiến sĩ Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh tham gia ứng phó cơn bão số 9 năm 2018 tại huyện Cần Giờ. Ảnh phải: Phối hợp các lực lượng tuần tra bảo vệ biên giới biển.

Ngày 27-8-2025, Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy tổ chức Hội thảo khoa học: “Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh 80 năm xứng danh truyền thống anh hùng” tập trung vào các nội dung chủ yếu, gồm: Những vấn đề chung về quá trình hình thành, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của LLVT Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định - TP Hồ Chí Minh; những đóng góp, thành tích, chiến công của LLVT thành phố trong hai cuộc kháng chiến cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc làm nên truyền thống lịch sử anh hùng; những bài học quý giá được rút ra từ quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của LLVT thành phố; vận dụng vào sự nghiệp xây dựng TP Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, nghĩa tình, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Đặc biệt là dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với LLVT thành phố, LLVT Thành phố đã lập nhiều chiến công hiển hách, mãi xứng danh LLVT anh hùng của thành phố anh hùng; khẳng định nghệ thuật quân sự độc đáo gắn với quá trình hình thành và phát triển của LLVT thành phố. Trong đó, nổi bật bài học về tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, mưu trí, dũng cảm vô song của LLVT thành phố; luôn dựa vào dân, được nhân dân chở che đùm bọc, gắn bó mật thiết với dân và xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.

Ảnh trên cùng: Đội hình xe thiết giáp tại lễ ra quân huấn luyện năm 2025. 3 ảnh dưới: Chiến sĩ Trung đoàn Gia Định duyệt đội ngũ tại lễ ra quân huấn luyện. * Chiến sĩ Trung đoàn Gia Định luyện tập bắn máy bay bay thấp. * Chiến sĩ Trung đoàn Gia Định thực hành đánh thuốc nổ.

Phát huy truyền thống “Trung thành vô hạn, bám trụ kiên cường, đoàn kết kỷ cương, năng động sáng tạo, quyết chiến quyết thắng”, cán bộ, chiến sĩ LLVT Thành phố luôn đề cao trách nhiệm, nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng TP Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, nghĩa tình, phát triển cùng cả nước, vì cả nước, xứng đáng với truyền thống của đơn vị ba lần Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, xứng đáng với niềm tin của cấp ủy, chính quyền và nhân dân thành phố.

Hàng trên từ trái sang phải: Thiếu tướng Vũ Văn Điền, Tư lệnh Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh động viên chiến sĩ Trung đoàn Gia Định. * Thiếu tướng Phạm Văn Rậm, phó tư lệnh Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh chúc mừng, tặng quà đơn vị kết nghĩa quân đội hoàng gia Campuchia nhân dịp tết Chol Thnam Thmay. * Đại tá Nguyễn Thành Trung, Chính ủy Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh thăm cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực 6 - Đặc khu Côn Đảo. Ảnh dưới: Quang cảnh lễ ra quân huấn luyện Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh năm 2025.

Thực hiện chủ trương xây dựng quân đội trong tình hình mới “tinh, gọn, mạnh”, hướng đến năm 2030 “Xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, Đảng ủy, Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh xác định nâng cao chất lượng huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi là một trong những khâu đột phá nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Công tác huấn luyện của LLVT TP Hồ Chí Minh luôn có sự đổi mới; nắm, dự báo, đánh giá đúng tình hình, kịp thời xử lý tốt các tình huống, không để bị động bất ngờ. Tập trung đột phá vào xây dựng nền nếp chính quy, điều lệnh điều lệ, chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật của quân đội, bảo đảm an toàn; phát huy sức mạnh tổng hợp để nâng cao sức mạnh chiến đấu..

Bước vào thời kỳ hiện đại hóa, thực hiện chủ trương tinh, gọn bộ máy, LLVT Thành phố đã thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và sự chủ động khi tiếp nhận, tổ chức, sáp nhập các đầu mối, thành lập Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực, nhanh chóng đi vào hoạt động, thực hiện nhiệm vụ. Hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự địa phương thời gian qua là minh chứng cho tư duy đổi mới và đột phá chiến lược, hướng tới xây dựng LLVT Thành phố tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại.

Từ trái sang phải: Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh phối hợp Bộ CHQS tỉnh Long An và huyện Đức Huệ tổ chức lễ khởi công xây dựng 80 căn nhà điểm dân cư liền kề chốt dân quân biên giới. * Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh trao tặng kinh phí xây dựng nhà tại điểm dân cư liền kề chốt dân quân biên giới tỉnh bình phước. * Bộ Tư lệnh TP Hồ Chí Minh ký kết nghĩa với Quân khu Santiago de Cuba, Tập đoàn quân Miền Đông, Bộ Các Lực lượng vũ trang Cách mạng Cuba.

Xác định huấn luyện là nhiệm vụ trung tâm, Bộ tư lệnh thành phố chỉ đạo đổi mới theo hướng sát thực tiễn chiến đấu, phù hợp với đặc điểm tác chiến đô thị, kết hợp giữa chính trị, quân sự và các yếu tố an ninh phi truyền thống. Các đơn vị xây dựng kế hoạch huấn luyện sát với đối tượng, địa bàn, nhiệm vụ, gắn với phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”. Trong đó, huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật, rèn luyện thể lực và kỷ luật được coi trọng, bảo đảm cán bộ, chiến sĩ thành thạo kỹ năng, bản lĩnh vững vàng trong mọi tình huống.

Từ truyền thống, kinh nghiệm chiến đấu trong kháng chiến, Bộ tư lệnh thành phố tăng cường huấn luyện chuyên sâu và thực tế thông qua các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ, cứu hộ–cứu nạn, huấn luyện các tình huống giả định phức tạp phù hợp với đặc điểm thành phố đông dân, nhiều mục tiêu trọng điểm. LLVT thành phố tổ chức huấn luyện mô phỏng môi trường đô thị phức tạp, tăng cường huấn luyện khả năng vận động, đột nhập, xử lý tình huống nhanh, hiệu quả trong không gian hẹp và đông dân cư. Phương pháp huấn luyện cũng được đổi mới theo hướng “lấy thực hành làm trung tâm, lấy chiến sĩ làm chủ thể”. LLVT thành phố tăng thời lượng huấn luyện đêm, huấn luyện trong điều kiện thời tiết khó khăn, kết hợp giữa lý thuyết – thực hành và mô phỏng chiến đấu sát thực tế, huấn luyện liên hợp quân – dân – chính – đảng, lồng ghép công tác dân vận trong diễn tập. Lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được huấn luyện tập trung, phân cụm theo khu vực phòng thủ, bảo đảm chất lượng và hiệu quả. Các đơn vị tăng cường huấn luyện, diễn tập thực binh, xử lý tình huống thực tế, gắn chặt với nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống bạo loạn, thiên tai, dịch bệnh… đáp ứng yêu cầu bảo vệ địa bàn. LLVT thành phố chú trọng phối hợp với công an và các lực lượng khác trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm ổn định để phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, phục vụ nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Huấn luyện dân quân thường trực và Huấn luyện nâng cao cho lực lượng dân quân tự vệ.

Bước vào thời kỳ hiện đại hóa, thực hiện chủ trương tinh, gọn bộ máy, LLVT Thành phố tiếp tục phát huy và viết tiếp truyền thống đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, đã thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và sự chủ động khi tiếp nhận, tổ chức, sáp nhập các đầu mối, thành lập Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực, nhanh chóng đi vào hoạt động, thực hiện nhiệm vụ. Hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự địa phương thời gian qua là minh chứng cho tư duy đổi mới và đột phá chiến lược, hướng tới xây dựng LLVT Thành phố tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại.

Nét đẹp chính quy, tinh nhuệ của cán bộ, chiến sĩ Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh. Ảnh: HỮU TÂN

Lực lượng vũ trang TP Hồ Chí Minh luôn là lực lượng tiên phong, nòng cốt, khẳng định bản lĩnh, kiên trung, một lòng một dạ tận trung với Đảng, tận hiếu với nhân dân.