Nhận lời mời của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán và Thủ tướng Romania Ion-Marcel Ciolacu, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Hungary và Romania từ ngày 18 đến 23-1. Chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính được kỳ vọng là “cú hích”, góp phần gia tăng hơn nữa tin cậy chính trị, tăng cường và làm sống động quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam với Hungary và Romania.

-----------------------------

Những biểu hiện sinh động

Việt Nam và Hungary có mối quan hệ với bề dày lịch sử 74 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 3-2-1950. Hơn 7 năm sau, chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Hungary đã đặt nền móng vững chắc cho tình hữu nghị tốt đẹp giữa nhân dân hai nước. Trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như công cuộc xây dựng và phát triển đất nước ngày nay, Hungary đã dành cho Việt Nam những tình cảm tốt đẹp, sự giúp đỡ quý báu.

Hungary cũng đã tham gia Ủy ban Kiểm soát và Giám sát quốc tế (ICCS) thực hiện Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Theo GS, TS Lê Minh Triết, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Hungary TP Hồ Chí Minh, từ ngày 26-1-1973 đến 9-5-1975, Hungary đã cử lực lượng tham gia thực hiện nhiệm vụ giám sát việc thực thi Hiệp định Paris tại Việt Nam. Cùng với đó, Hungary đã đào tạo cho Việt Nam gần 3.500 cán bộ khoa học kỹ thuật… và xóa cho Việt Nam các khoản nợ từ năm 1973 trở về trước. Đây là biểu hiện sinh động của mối quan hệ hữu nghị giữa 2 nước.

Từ ngày 8 đến 11-9-2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Hungary theo lời mời của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán. Ảnh: TTXVN

Trong những năm vừa qua, quan hệ Việt Nam-Hungary đã đạt được những bước tiến triển tích cực, đặc biệt, việc hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện nhân chuyến thăm Hungary của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (năm 2018) thể hiện quyết tâm của lãnh đạo hai nước trong việc thúc đẩy quan hệ song phương.

Mặc dù chịu ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19 song quan hệ hợp tác nghị viện hai nước vẫn được bảo đảm. Hai bên đã hợp tác chặt chẽ, hiệu quả và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương, cùng nhau đóng góp nhiều sáng kiến cho các tổ chức nghị viện khu vực và thế giới.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Viện trưởng Viện Kiểm sát tối cao Hungary Peter Polt tại Hà Nội ngày 2-11-2023. Ảnh: TTXVN

Mới đây, trong cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh Chính nhân dịp tham dự Hội nghị thượng đỉnh COP28 tại Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (tháng 12-2023), Tổng thống Hungary Katalin Novak nhấn mạnh, Hungary luôn đánh giá cao vai trò, vị thế của Việt Nam nói chung và của cộng đồng người Việt ở Hungary nói riêng; khẳng định Hungary cam kết duy trì cấp học bổng cho sinh viên Việt Nam học tập, nghiên cứu ở Hungary.

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Hungary Katalin Novak trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ COP28, chiều 1-12-2023, tại Dubai, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất. Ảnh: TTXVN, VGP

Quan hệ chính trị ngày càng sâu sắc trên cơ sở tin cậy và hiểu biết lẫn nhau đã tạo nền tảng vững chắc, mở ra cơ hội tốt đẹp cho các mối quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư... Với sự tăng trưởng mạnh mẽ của hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước, kim ngạch xuất, nhập khẩu lần đầu đạt trên 355 triệu USD (năm 2017) và sau 6 năm, con số này đã tăng hơn gấp 2 lần (11 tháng của năm 2023 đạt 785 triệu USD).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội László Kövér ký Thỏa thuận hợp tác mới giữa Quốc hội hai nước nhân chuyến thăm chính thức Hungary tháng 6-2022. Ảnh: TTXVN

Ảnh trái: Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Cộng hòa Hungary của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, ngày 27-6-2022 Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng hội kiến với ngài Gáspar Maróth, Quốc vụ khanh về Chính sách và Phát triển Quốc phòng Hungary. Ảnh: QĐND

Ảnh phải: Tham vấn chính trị nhằm trao đổi về tình hình hợp tác và phương hướng thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Hungary ngày 8-6-2023. Ảnh: TTXVN

Tạo đà cho phát triển

Chuyến thăm chính thức Hungary của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân là hoạt động trao đổi đoàn đầu tiên ở cấp Thủ tướng giữa hai nước trong 7 năm qua, có ý nghĩa quan trọng nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hungary, nhất là về kinh tế, giáo dục-đào tạo, công nghệ dược phẩm. Theo Đại sứ Việt Nam tại Hungary Nguyễn Thị Bích Thảo, trong bối cảnh Hungary đảm nhận cương vị Chủ tịch luân phiên Liên minh châu Âu (EU) 6 tháng cuối năm 2024, chuyến thăm là cơ hội để Việt Nam tăng cường phối hợp với EU trong các vấn đề khu vực và toàn cầu, nhất là thúc đẩy phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA). Chuyến thăm cũng khẳng định sự coi trọng mối quan hệ Việt Nam - Hungary, đồng thời góp phần đẩy mạnh hơn nữa hợp tác trong các lĩnh vực nhiều tiềm năng như nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo, lao động, công nghệ- thông tin, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Đài tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được dựng năm 1976 tại công viên thành phố Zalaegerszey, Hungary. Ảnh: Trung tâm Thông tin triển lãm TP Hồ Chí Minh

Đại biểu Đại hội Đại biểu Hội sinh viên Việt Nam tại Hungary chụp ảnh lưu niệm cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary ngày 5-11-2023. Ảnh: VOV

“Chìa khóa” mở cánh cửa hợp tác

R

omania là nước bạn bè truyền thống, có quan hệ hữu nghị, hợp tác tốt đẹp với Việt Nam, là một trong số 10 nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 3-2-1950. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã đặt nền móng cho mối quan hệ hai nước. Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên sự ủng hộ nhiệt tình và sự giúp đỡ quý báu cả về tinh thần và vật chất của nhân dân Romania dành cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước của Việt Nam.

Trong chuyến thăm hữu nghị Romania từ ngày 17 đến 21-8-1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hội đàm với các nhà lãnh đạo của Đảng và Chính phủ Romania về các vấn đề có liên qua đến lợi ích của hai nước. Hai bên tỏ ý hài lòng, thấy rằng sự hợp tác về văn hóa, chính trị và kinh tế giữa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa nhân dân Romania đang được phát triển phù hợp với lợi ích của nhân dân hai nước và sự nghiệp củng cố hòa bình thế giới.

Ảnh trái: Chủ tịch Hồ Chí Minh với thiếu nhi Romania khi Người đến thăm Cung Thiếu nhi ở thủ đô Bucharest, Romania (tháng 7-1957). Ảnh: TTXVN

Ảnh phải: Chủ tịch Hồ Chí Minh đón Thủ tướng Romania Chivu Stoica thăm hữu nghị chính thức Việt Nam ngày 23-3-1958. Ảnh: TTXVN

74 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Romania ngày càng tốt đẹp trên mọi lĩnh vực. Romania luôn khẳng định Việt Nam là đối tác hàng đầu tại Đông Nam Á. Hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao, gần đây nhất là cuộc tiếp xúc cấp cao giữa Tổng thống Romania Klaus Werner Iohannis và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bên lề Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc (tháng 9-2023) và Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN - Liên minh châu Âu (EU) nhân kỷ niệm 45 năm Quan hệ đối thoại ASEAN - EU tại Brussels, Bỉ (tháng 12-2022)...

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Romania Klaus Iohannis tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, tháng 9-2023. Ảnh: TTXVN

Quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư của hai nước Việt Nam - Romania đã phát triển mạnh mẽ. Romania là một trong những nước đầu tiên phê chuẩn cả hai hiệp định EVFTA và EVIPA - “chìa khóa” mở rộng cánh cửa cho thương mại và đầu tư của Việt Nam vào khu vực. Mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 đạt 425 triệu USD, tăng 15% so với năm 2021. Về đầu tư, tính đến hết năm 2022, Romania có 5 dự án đầu tư trực tiếp còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng số vốn đầu tư đăng ký 1,56 triệu USD, đứng thứ 42/143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Doanh nghiệp và Du lịch Romania tại Khóa họp lần thứ 17 của Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Romania về hợp tác kinh tế ngày 21-11-2023 tại Hà Nội. Ảnh: congthuong.vn

Hợp tác quốc phòng-an ninh, văn hóa-du lịch, giáo dục-đào tạo, lãnh sự đã có những bước tiến đáng kể. Hai nước cũng đã ký thỏa thuận về hợp tác lao động vào tháng 12-2018. Hiện có khoảng 4.000 lao động Việt Nam tại Romania làm việc trong các lĩnh vực xây dựng, đóng tàu, may mặc, chế biến thực phẩm… Số lượng lao động Việt Nam sang Romania dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới do Romania cần nguồn lao động.

Khơi dậy những tiềm năng

T

uy nhiên, hợp tác trên mọi mặt giữa Việt Nam và Romania vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hai nước. Vì vậy, chuyến thăm Romania của Thủ tướng Phạm Minh Chính được kỳ vọng khơi dậy những tiềm năng còn chưa được khai thác, tạo “cú hích” cho mối quan hệ thực chất giữa hai nước, vì lợi ích của mỗi bên, bắt lại đà phát triển sau một thời gian trầm lắng do tác động của đại dịch Covid-19, tình hình phức tạp tại khu vực, trên thế giới cũng như khó khăn của nền kinh tế toàn cầu.

Chuyến thăm được kỳ vọng tạo động lực thúc đẩy hợp tác song phương trên các lĩnh vực thế mạnh của Romania và phù hợp với nhu cầu phát triển của Việt Nam như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, chế tạo, y tế...; đẩy mạnh hợp tác kinh doanh, thu hút đầu tư trên nhiều lĩnh vực tiềm năng.

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Chủ tịch Nghị sĩ hữu nghị Romania - Việt Nam Eugen Neata ngày 17-10-2022. Ảnh: Quochoi.vn

Dự kiến trong khuôn khổ chuyến thăm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ trao đổi với các nhà lãnh đạo Romania về các biện pháp để tiếp tục phát huy, thúc đẩy hợp tác, đặc biệt trong các dư địa còn nhiều tiềm năng. Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ cùng Thủ tướng Ion-Marcel Ciolacu khai mạc Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Romania, gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp, chứng kiến lễ ký kết một loạt văn kiện hợp tác, thăm các cơ sở kinh tế, trường học, viện nghiên cứu, gặp gỡ một số bạn bè Romania và cộng đồng người Việt...