Một ngày hè đổ lửa, chúng tôi có dịp về với xã Tân Ninh (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) - nơi được coi là “rốn lũ” của miền Trung. Ông Nguyễn Văn Hoan, Chủ tịch UBND xã Tân Ninh, người vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen về thành tích đột xuất trong phòng, chống bão lụt, bảo vệ tính mạng của nhân dân, đón khách ngay tại cống thoát lũ trên con đê bao quanh xã.

Năm 2020 đã qua đi nhưng những hình ảnh về trận “đại hồng thủy” năm ấy vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí của người dân cả nước nói chung và người dân xã Tân Ninh nói riêng. Lũ chồng lũ, bão chồng bão đã khiến cho khúc ruột miền Trung chìm trong biển nước, nhiều gia đình rơi vào cảnh trắng tay, âm dương cách biệt.

Nhớ lại trận lũ lịch sử năm 2020, ông Nguyễn Văn Hoan bồi hồi kể: “Trận lũ lịch sử đổ về quê hương khi tôi vừa nhậm chức chủ tịch xã được vỏn vẹn chưa đầy 3 tháng. Khi ấy, ngân sách, trang thiết bị, công cụ hỗ trợ của xã trong phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đề ra. Cả xã chỉ có hai thuyền máy ứng trực cả ngày lẫn đêm để cứu hộ. Nhưng rồi, sóng lớn đã làm một thuyền bị vỡ đáy, chìm theo dòng nước. Chiếc còn lại thì quá nhỏ, nước lại to, nên chỉ có thể chạy chậm để ứng cứu người dân”.

Ông Hoan khi đó mới nhậm chức nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ huy công tác ứng phó với mưa lũ. Vì vậy, ông cảm thấy rất lo lắng và bối rối, sợ không hoàn thành được nhiệm vụ mà cấp trên giao phó và phụ lòng mong mỏi của người dân.

Hành trình chống lụt bão và tham gia cứu hộ, cứu nạn của ông Nguyễn Văn Hoan kéo dài hơn 20 ngày, kể từ ngày 7-10-2020 cho đến hết ngày 29-10-2020. Trong suốt thời gian đó, 3 cơn lũ liên tiếp đổ về quê hương yêu dấu, khiến làng mạc thôn xóm chìm trong biển nước, người dân khốn đốn, ông Hoan đã bám trụ tại UBND xã cả ngày cả đêm, thường xuyên theo dõi tình hình, đưa ra các chỉ đạo kịp thời. Cùng với đó, ông còn là người trực tiếp tham gia vào quá trình cứu hộ, cứu nạn người dân.

Khi cơn lũ đổ về quê hương, ông Hoan đã bám trụ UBND xã để đưa ra những chỉ đạo kịp thời.

Không chỉ thiếu thốn về vật chất và kinh nghiệm trong ứng phó với bão lụt, công tác cứu hộ, cứu nạn của cán bộ xã còn gặp không ít khó khăn khi một số người dân không chịu sơ tán vì sợ mất tài sản, thậm chí có những trường hợp còn đòi đem theo cả xe đạp điện mới chịu lên thuyền.

Ông Hoan cùng đoàn công tác tham gia cứu hộ, cứu nạn người dân.

Với những trường hợp đó, ông Hoan phải thuyết phục, làm công tác tư tưởng để người dân nhận ra rằng ở trong hoàn cảnh “ngàn cân treo sợi tóc”, tính mạng con người là quan trọng nhất.

Suốt nhiều ngày liền ngồi trên con thuyền cứu trợ, lênh đênh giữa dòng nước lũ chảy xiết, ông Hoan đã không ít lần phải đối diện với “cửa tử”. “Tôi vẫn nhớ in ngày cùng hai anh em trong ủy ban đi cứu hộ tại thôn Nguyệt Áng. Hôm ấy, mọi thứ đều diễn ra suôn sẻ cho đến khi chiếc thuyền của chúng tôi không may gặp phải con sóng lớn trên đường trở về trụ sở. Con sóng ấy đã làm chiếc thuyền bị vỡ đáy và chìm theo dòng nước lũ chảy xiết. Khi rơi xuống dòng nước lũ lạnh buốt, tôi nghĩ rằng chuyến đi này sẽ “lành ít dữ nhiều”, nhưng may mắn thay, nhờ được trang bị đầy đủ áo phao nên tôi và các anh em vẫn có thể bơi về trụ sở y tế xã”, ông Hoan kể lại.

Là người đồng hành cùng ông Nguyễn Văn Hoan trong các chuyến đi cứu hộ, cứu nạn và cũng là người ngồi trên chiếc thuyền gặp nạn năm ấy, anh Trần Thanh Trứ, Bí thư đoàn xã Tân Ninh cho biết: “Trong quá trình làm việc cùng với anh Hoan, tôi luôn thấy anh là một chủ tịch xã xông xáo, nhiệt tình, hết lòng vì nhân dân. Trong lúc công việc dồn dập, mệt mỏi và vô cùng căng thẳng, anh Hoan chính là người động viên, khích lệ, vực dậy tinh thần của anh em để chúng tôi có thêm niềm tin, sẵn sàng đương đầu với sóng to, gió lớn, hoàn thành nhiệm vụ”.

Trong khi nước lũ dâng nhanh bất ngờ, việc tổ chức lực lượng, huy động phương tiện và chỉ huy ngay tại từng thôn, từng khu dân cư chính là yếu tố then chốt quyết định thành công của công tác ứng phó với mưa bão. Ở trong hoàn cảnh ấy, vai trò của lực lượng cứu hộ, cứu nạn tại chỗ là hết sức quan trọng, bởi không ai có thể nắm rõ địa hình khu dân cư và xuất hiện kịp thời bằng lực lượng này. Cũng bởi vậy mà, vai trò của “đầu tàu” như ông Nguyễn Văn Hoan là rất cần thiết để có thể đưa ra những chỉ đạo, quyết định kịp thời.

Phải trực chiến trong nhiều ngày liền, từ sáng sớm đến đêm muộn, điện thoại réo liên hồi, ông Hoan tâm sự rằng, nhiều khi bản thân cảm thấy mệt mỏi rã rời, tưởng sẽ đổ gục. Thế nhưng, mỗi lần định đặt lưng xuống nghỉ ngơi thì trong đầu ông lại hiện lên hình ảnh bà con đang ngâm mình giữa dòng nước lạnh buốt, con trẻ nheo nhóc khóc lóc thảm thương, cầu cứu trong vô vọng.

Ông Nguyễn Văn Hoan giúp người dân di dời tài sản khỏi vùng ngập lụt.

Cứ nghĩ đến cảnh dân đói, dân chịu khổ, ông Hoan lại thao thức không yên. Và chính điều đó đã thôi thúc ông nhanh chóng lấy lại tinh thần, tiếp tục cố gắng lên đường cùng với anh em trong ủy ban len lỏi vào từng ngõ ngách để cứu trợ, cứu nạn cho nhân dân.

“Trong quá trình cứu dân, tôi không còn suy nghĩ gì về gia đình, tính mạng của bản thân mà chỉ lo mình không xử lý được tình huống để cứu dân một cách có hiệu quả nhất”, ông Hoan trải lòng.

Anh Nguyễn Văn Đoài, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Tân Ninh cho biết: “Năm 2020, nước lũ lên nhanh và bất ngờ khiến cho người dân không kịp trở tay. Trong lúc làng mạc, nhà cửa bị nhấn chìm bởi nước lũ, giao thông bị chia cắt, bà con ai cũng nhốn nháo, hoang mang, nhưng riêng anh Hoan thì vẫn giữ thái độ bình tĩnh, chỉ đạo từng nhóm cơ động, lực lượng dân quân tự vệ dùng thuyền đi cứu người”.

Để có thể nắm bắt được thông tin, kịp thời cứu trợ được bà con ở những vùng nguy hiểm, ông Nguyễn Văn Hoan không chỉ thường xuyên túc trực, bố trí lực lượng mà còn công khai số điện thoại lên các trang mạng xã hội, hội nhóm để người dân liên hệ.

Ông Hoan chia sẻ rằng, quá trình cứu hộ, cứu nạn người dân, đáng nhớ nhất chính là đêm 17-10. Đêm đó, mưa rất to, nước lũ dâng nhanh, vượt qua cả mức cảnh báo khiến bà con trở tay không kịp. Đêm đó, chuông điện thoại reo liên hồi và lực lượng cứu hộ phải thức trắng đêm để nhận thông tin, đi giải cứu bà con.

Những chuyến hàng cứu trợ khẩn cấp được ông Nguyễn Văn Hoan chuyển đến tận tay người dân.

Khi được hỏi về một trường hợp giải cứu khiến bản thân không thể quên, ông Hoan bồi hồi kể lại: “Khi nhận được cuộc gọi từ người dân báo có cụ ông 80 tuổi bị liệt tứ chi, cùng cụ bà gần 70 tuổi đang sống trong căn nhà bị nước ngập tới nóc, tôi liền gọi thêm hai người, dùng thuyền cole chạy ngay đến. Khi chúng tôi đến nơi, trong nhà chỉ còn vang lên một vài âm thanh yếu ớt đáp lại. Biết không thể chậm trễ, tôi cùng các anh em liền gỡ mái ngói để xem xét tình hình. Khi mái ngói mở ra, hình ảnh đầu tiên chúng tôi nhìn thấy là cụ ông đắp chiếu, nằm co ro trên tấm phản nổi lên sát mái nhà, còn cụ bà đang ngồi phía đầu nóc nhà. Mặc dù mái ngói đã được gỡ, nhưng chúng tôi không thể vào cứu được do gỗ được đóng quá dày. Chúng tôi phải chạy qua hàng xóm mượn dao đến phá kèo gỗ để chui vào. Mất khoảng 30 phút, chúng tôi mới đưa được ông bà ra ngoài và chở ngay tới trạm y tế xã”.

Với sự chủ động của toàn bộ cán bộ xã, cộng với sự phối hợp kịp thời các lực lượng chức năng liên quan như bộ đội, công an và thuyền bè của ngư dân xã Hải Ninh, xã Tân Ninh đã di dời đến nơi an toàn được khoảng 250 người, kịp thời chuyển 150 người trong vùng bị nước ngập sâu lên trú tạm tại tầng hai của UBND, Trạm y tế xã. Khi trận lũ đi qua, cả xã Tân Ninh không có trường hợp nào tử vong vì nước lũ.

Đội cứu hộ của ông Nguyễn Văn Hoan, Chủ tịch UBND xã Tân Ninh, huyện Quảng Ninh cứu dân trong lũ.

Trong lúc suốt ngày lênh đênh trên chiếc thuyền cứu hộ, tổ ấm của ông Nguyễn Văn Hoan đã ngập sâu trong nước lũ. Toàn bộ đồ đạc, tài sản trong nhà do không có ai di chuyển nên hư hỏng hoàn toàn. Xúc động và cảm phục trước hành động dũng cảm, vì dân quên mình của ông Nguyễn Văn Hoan, bà Trần Thị Cẩm Thơ (thôn Quảng Xá, xã Tân Ninh) cho biết: “Trong khi chú Hoan còn đang bận rộn đi cứu trợ, cứu nạn cho người dân thì căn nhà của chú đã bị nước lũ nhấn chìm. Khi ấy, vợ và hai vợ chồng con trai chú phải lội nước sang căn nhà hai tầng bên cạnh nhà để tránh lũ”.

“Quả thực, để kiếm được một chủ tịch xã như chú Hoan ở thời này là rất khó. Hiếm có người nào có thể lăn xả, không màng an nguy, hết lòng vì người dân như vậy”, bà Trần Thị Cẩm Thơ bộc bạch.

Khi nước lũ ập về, ông Hoan lo chèo chống cứu dân; lúc nước rút, ông lại cùng các lực lượng đến dọn dẹp bùn đất, sửa sang nhà cửa cho dân. Và khi cơn lũ qua đi, ông Nguyễn Văn Hoan lại tiếp tục lo công tác cứu trợ, với mục đích không để dân đói, dân khát, dân khổ. Vị chủ tịch xã ấy không nhận phần quà cứu trợ nào cho mình, dù gia đình của ông cũng bị tổn thất nặng nề.

Ông Hoan tâm sự rằng: “Cơn lũ lịch sử kéo đến khiến cho gia đình tôi cũng như bà con trong xã bị thiệt hại nặng nề. Trở về sau hơn 20 ngày bám trụ sở, nhìn thấy tài sản trong nhà bị hư hỏng, chìm trong bùn đất, kỳ thực tôi cũng thấy xót xa lắm. Tuy nhiên, nếu so với bà con trong xã thì thiệt hại của gia đình tôi cũng không đáng là bao, bởi tôi còn đi làm, vẫn có lương, từ từ sắm lại được. Còn bà con trong xã bị thiệt hại nặng lắm, hầu hết toàn những hộ khó khăn, vì vậy nên cần ưu tiên giúp đỡ tái thiết cho bà con trước đã. Tôi chỉ hy vọng bà con sớm quên đi đau thương, mất mát, tái thiết cuộc sống mới”.

Nước lũ dâng cao khiến quá trình cứu hộ, cứu nạn gặp không ít khó khăn.