LONGFORMQuốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ "7 dám", "3 quyết" - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ "7 dám", "3 quyết" - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Có thể khẳng định, 80 năm qua, Quốc hội Việt Nam đã trải qua một chặng đường vẻ vang, tạo dựng được chỗ đứng vững chắc trong lòng dân, không ngừng lớn mạnh và phát triển, ngày càng thể hiện được vị trí, vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao.

Trước bối cảnh mới hiện nay, cùng với nhân dân cả nước, Quốc hội Việt Nam bước vào một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn tiếp tục đổi mới toàn diện đất nước, hội nhập quốc tế sâu rộng để đạt mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, tạo tiền đề vững chắc đạt mục tiêu 100 năm thành lập nước. Trong bối cảnh đó, Quốc hội cần tiếp tục bảo đảm thực thi có hiệu quả Hiến pháp và các luật có liên quan, không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng những đòi hỏi của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đưa đất nước ta trở thành một nước công nghiệp, hiện đại, bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Khi chúng ta hướng tới năm 2045 - cột mốc tròn 100 năm kể từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Quốc hội Việt Nam không chỉ nhìn lại hành trình 80 năm qua mà còn xác định một tầm nhìn chiến lược mới nhằm tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm của mình trong sự phát triển đất nước. Tầm nhìn này bao gồm các định hướng cơ bản về xây dựng một Quốc hội ngày càng hiện đại, chuyên nghiệp và đóng vai trò tiên phong trong quản lý, lãnh đạo đất nước.

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng và sự gia tăng của quá trình toàn cầu hóa, một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân là điều kiện tiên quyết cho sự ổn định và phát triển. Tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra yêu cầu Quốc hội Việt Nam phải tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm tính công bằng, minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước.

Là một cử tri tại phường Giảng Võ, TP Hà Nội, đồng chí Vũ Văn Thanh, Trưởng ban Công tác mặt trận địa bàn 1 của phường cho rằng: Quốc hội nước ta là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, là nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Vì vậy, Quốc hội phải thật sự là Quốc hội của lòng dân, do dân, vì lợi ích của dân hành động. Một Quốc hội của lòng dân là Quốc hội biết lắng nghe dân nói, hiểu dân cần và làm những điều dân mong. Mọi quyết sách, chính sách được ban hành phải xuất phát từ thực tiễn đời sống, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân. "Quốc hội của lòng dân cũng là Quốc hội đổi mới, dám nhìn thẳng vào sự thật, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Xây dựng Quốc hội của lòng dân chính là xây dựng một nền dân chủ thực chất, vững bền, nơi mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân", đồng chí Vũ Văn Thanh nói.

GS, TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, đại biểu Quốc hội khóa X, XI, XII, XIII nhấn mạnh quan điểm: Kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc đặt ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, toàn diện cả về tư duy, phương thức và thiết chế vận hành quyền lực nhà nước, trong đó, hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội đóng vai trò trung tâm. Quốc hội không chỉ là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, mà còn là nơi phản ánh tầm nhìn chiến lược và ý chí phát triển bền vững của quốc gia.

Trong bối cảnh đó, việc nâng cao chất lượng hoạt động lập hiến, lập pháp - thông qua hoàn thiện tư duy lập pháp, thiết lập cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả, tăng cường vai trò của thể chế - trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng. Bối cảnh phát triển mới đòi hỏi một khuôn khổ pháp lý hiện đại, phù hợp với trình độ phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cũng như yêu cầu cấp thiết về kiến tạo thể chế cho sự nghiệp phát triển đất nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo và bảo đảm quốc phòng, an ninh vững chắc.

“Quốc hội Việt Nam là Quốc hội của nhân dân, là cơ quan thực hiện quyền lập hiến và lập pháp. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên mới, vai trò đó không chỉ dừng ở việc “làm luật”, mà còn phải đóng vai trò kiến tạo thể chế, tạo lập hành lang pháp lý, thiết kế cấu trúc quyền lực và tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước, phát huy nguồn lực quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khơi thông động lực phát triển, đặc biệt là từ kinh tế tư nhân”, GS, TS Phan Trung Lý gợi mở.

Quốc hội cần có nhiều đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách để tiến hành các hoạt động khảo sát, nghiên cứu thực tiễn, tập hợp những vướng mắc về chính sách, pháp luật nhằm phục vụ công tác lập pháp, bảo đảm sau khi luật được Quốc hội ban hành sẽ “tự nhiên” đi vào cuộc sống, có tính khả thi cao.

Đại biểu Quốc hội Trần Công Phàn (Đoàn TP Hồ Chí Minh)

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ: “Tập trung hoàn thiện thể chế chính sách, pháp luật... để phát triển mạnh khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” nhằm tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, phát triển bền vững đất nước trên nền tảng đổi mới sáng tạo và công nghệ số. Tổng Bí thư Tô Lâm đặc biệt đề cao vai trò của thể chế, coi hoàn thiện thể chế là một trong ba trụ cột chiến lược cùng với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và hạ tầng hiện đại. Từ những phân tích này, GS, TS Phan Trung Lý nhấn mạnh đến một số giải pháp quan trọng. Đó là, hoạt động lập hiến, lập pháp phải đi trước một bước, không chỉ theo kịp mà còn dẫn dắt sự phát triển, bảo đảm mọi lĩnh vực trọng yếu đều có khung pháp lý đầy đủ, ổn định, tiên tiến. Quốc hội phải thực sự trở thành cơ quan “kiến tạo pháp luật” chứ không chỉ “ban hành pháp luật”, với tư duy chủ động dự báo, sáng tạo, thúc đẩy đổi mới thể chế, khuyến khích sáng tạo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, doanh nghiệp và đất nước.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Quốc hội phải thực sự trở thành cơ quan “kiến tạo pháp luật” chứ không chỉ “ban hành pháp luật”.

Đặc biệt, GS, TS Phan Trung Lý nhấn mạnh đến yêu cầu tăng cường tính chuyên nghiệp, hiện đại trong lập hiến, lập pháp. Theo đó, cần cải tiến toàn diện quy trình xây dựng luật, từ khâu lập chương trình, thẩm định, lấy ý kiến, thẩm tra, cho đến thảo luận, thông qua; bảo đảm khoa học, dân chủ, minh bạch, dựa trên bằng chứng và đánh giá tác động thực tiễn. Đặc biệt, cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong hoạt động lập pháp; đẩy mạnh áp dụng công nghệ số, dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình lập pháp để nâng cao tính chính xác, minh bạch, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu kỷ nguyên chuyển đổi số.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Thạc sĩ Hoàng Công Thủy, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thì quan tâm đến việc tiếp tục đổi mới, nâng cao vai trò đại diện của Quốc hội, xây dựng Quốc hội tiêu biểu cho ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Một trong những giải pháp được Thạc sĩ Hoàng Công Thủy đưa ra là cần tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy, sắp xếp tinh gọn hơn nữa bộ máy giúp việc và các cơ quan của Quốc hội.

Trong nhiệm kỳ tới, cần tiếp tục quan tâm tăng tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, tăng vai trò “hiến kế” của đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách.

Đại biểu Quốc hội Hà Phước Thắng (Đoàn TP Hồ Chí Minh)

“Hiện nay bộ máy giúp việc và các cơ quan của Quốc hội đã có nhiều đổi mới, với việc tổ chức lại Văn phòng Quốc hội, đưa các vụ chuyên môn về trực thuộc Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, hợp nhất một số Ủy ban của Quốc hội, tạo điều kiện nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Tuy vậy, vẫn cần phải tiếp tục rà soát, đánh giá tổng thể các đơn vị thuộc Văn phòng Quốc hội, các vụ chuyên môn để tinh gọn hơn nữa; xây dựng khung vị trí việc làm cụ thể, trên cơ sở đó xác định số lượng biên chế phù hợp, tránh dàn trải, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và chủ trương của Đảng, Nhà nước hiện nay”, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Hoàng Công Thủy đề xuất.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Quốc hội khóa XV kiện toàn nhân sự

Cùng với đó, đồng chí Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng nhấn mạnh đến yêu cầu đẩy mạnh đổi mới hoạt động giám sát, tập trung vào các vấn đề quan trọng như cải cách hành chính, thực hiện các chính sách lớn, phòng, chống tham nhũng, phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Theo đó, tăng cường hoạt động giám sát chuyên đề theo hướng chuyên sâu, thực chất; tiếp tục đẩy mạnh chất lượng chất vấn và tranh luận trong các kỳ họp; đổi mới hình thức chất vấn theo hướng ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề cũng như tăng cường trách nhiệm giải trình của các thành viên Chính phủ; nghiên cứu áp dụng hình thức chất vấn trực tuyến để tăng tính tương tác và hiệu quả.

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI cần quan tâm nhiều hơn đến việc triển khai thực hiện những kiến nghị sau giám sát. Cùng với đó, cần có cơ chế để Đoàn đại biểu Quốc hội các địa phương có thể huy động sự tham gia của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học để từ đó nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật cũng như việc thực hiện công tác giám sát.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (Đoàn Hưng Yên)

Thạc sĩ Hoàng Công Thủy đặc biệt lưu ý đến việc tăng cường sử dụng công nghệ trong giám sát việc thực thi chính sách, pháp luật; nâng cao trách nhiệm giải trình của cơ quan bị giám sát, yêu cầu báo cáo giải trình theo hướng chi tiết, cụ thể hơn, có chế tài xử lý sau giám sát theo hướng nếu phát hiện sai phạm hoặc chậm trễ trong thực hiện chính sách, Quốc hội có thể kiến nghị xử lý, bỏ phiếu tín nhiệm đối với cá nhân có trách nhiệm.

“Kéo dài thời gian theo dõi, hậu giám sát, không chỉ giám sát một lần mà còn tiếp tục theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện các kết luận giám sát”, Thạc sĩ Hoàng Công Thủy gợi ý.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

TS Nguyễn Văn Hiển, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội và TS Trần Văn Biên, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp cũng cho rằng, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tổ chức, hoạt động của Quốc hội đồng bộ với đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, hệ thống chính trị, bảo đảm Quốc hội thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội phải “đúng vai, thuộc bài”.

“Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội cần thống nhất cao và gương mẫu, đi đầu, đóng góp tích cực, quan trọng xây dựng thể chế phát triển của đất nước với tinh thần đổi mới, cải cách, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, kỷ luật, kỷ cương, nâng cao trình độ và năng lực công tác; giữ mối liên hệ chặt chẽ, phản ánh trung thực ý kiến, kiến nghị của cử tri và chịu sự giám sát của cử tri. Sắp xếp, kiện toàn Hội đồng Dân tộc và các ủy ban, các cơ quan của Quốc hội bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, TS Nguyễn Văn Hiển và TS Trần Văn Biên cùng chung nhận định.

Nhiệm vụ của Quốc hội là đặt ra những vấn đề mang tính chất ổn định, lâu dài, nguyên tắc, hoạch định chính sách, và Chính phủ phải thừa hành, thực thi. Có như vậy mới không trùng lặp và không dẫn đến phải sửa đổi luật nhiều.

Đại biểu Quốc hội Lê Xuân Thân (Đoàn Khánh Hòa)

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cho rằng, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, phát huy dân chủ, tăng tính khoa học, chuyên nghiệp, chuyên sâu trong thực hiện chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao. Trong đó, cần gắn kết chặt chẽ giữa công tác xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật, tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật; ưu tiên bảo đảm hiệu quả thi hành pháp luật nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và trong các lĩnh vực dân sinh quan trọng khác.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Ứng dụng “Quốc hội 2.0” đã góp phần giúp cho Kỳ họp thứ tám, thứ chín vừa qua, Quốc hội xem xét, thông qua số lượng rất lớn các luật, nghị quyết với sự đồng thuận cao của các vị đại biểu Quốc hội. Ảnh: nhandan.vn

Đặc biệt, theo TS Nguyễn Văn Hiển và TS Trần Văn Biên, cần tiếp tục hiện đại hóa, chuyển đổi số gắn với đổi mới phương thức, cách thức tổ chức và hoạt động của Quốc hội. Tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác lập pháp. Khai thác, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu khoa học, công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp đổi mới phương pháp, nâng cao tiến độ, chất lượng, hiệu quả hoạt động lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, giám sát tối cao và hoạt động giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri, xây dựng thành công Quốc hội điện tử, Quốc hội số.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Thời gian qua, Quốc hội không ngừng đẩy mạnh công tác xây dựng pháp luật, ban hành nhiều luật, pháp lệnh, nghị quyết quan trọng, tạo hành lang pháp lý đồng bộ và vững chắc cho sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Các đạo luật được ban hành ngày càng có chất lượng, phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển chung.

Tuy nhiên, một trong những hạn chế, bất cập trong hoạt động Quốc hội thời gian qua mà TS Hoàng Trung Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản nhắc đến là tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách hiện nay chưa cao, ảnh hưởng nhất định đến chất lượng và hiệu quả của công tác lập pháp, bởi các đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm thường không dành trọn thời gian, sự chuyên tâm hoặc có thể hạn chế tính độc lập khi nêu ý kiến tại các phiên họp, thời gian tiếp xúc cử tri cũng bị ảnh hưởng...

Đưa ra một số giải pháp tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, TS Hoàng Trung Dũng đặc biệt nhấn mạnh đến việc nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, tăng tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách lên mức hợp lý theo lộ trình, hướng tới mục đích tỷ lệ đại biểu chuyên trách tối thiểu bảo đảm 45-50% tổng số đại biểu Quốc hội, để bảo đảm sự chuyên môn hóa cao. Bên cạnh đó, cần đào tạo bài bản, cập nhật kiến thức pháp lý, nghị trường, ngoại giao nghị viện, tăng cường bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghị trường, đổi mới công tác tiếp xúc cử tri, tiếp nhận và phản ánh ý kiến cử tri cho các đại biểu Quốc hội, đặc biệt với các đại biểu lần đầu trúng cử... nhằm góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, chuyên sâu trong các hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn kiểm tra công tác khắc phục hậu quả bão số 3 tại tỉnh Thái Nguyên (tháng 9-2024).

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân

Đại biểu Quốc hội tham gia quyên góp ủng hộ đồng bào khắc phục hậu quả mưa bão (tháng 10-2025).

Đặc biệt, theo Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản Hoàng Trung Dũng, cần tập trung phát triển Quốc hội số, số hóa quy trình lập pháp, giám sát, tiếp công dân, tiếp xúc cử tri. Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xây dựng và giám sát chính sách. Bên cạnh đó, mở rộng tương tác với người dân, cử tri thông qua nền tảng trực tuyến, mạng xã hội và các diễn đàn nghị trường mở. Đồng thời, thúc đẩy chuyển đổi số trong công tác điều hành, tổ chức các kỳ họp chuyên đề và thiết lập cơ chế minh bạch hóa thông tin để nhân dân tham gia giám sát một cách có hiệu quả.

Cần tăng số lượng đại biểu Quốc hội đại diện cho khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp, đơn vị liên quan đến lĩnh vực chuyển đổi số, các thương hiệu quốc gia, để khu vực doanh nghiệp cùng tham gia với Quốc hội trong việc hoạch định, ban hành những chính sách phù hợp với thực tiễn về phát triển kinh tế tư nhân.

Đại biểu Quốc hội Hà Phước Thắng (Đoàn TP Hồ Chí Minh)

“Chỉ khi Quốc hội vận hành thực chất, hiệu quả, chuyên nghiệp và minh bạch thì mô hình Nhà nước pháp quyền mới có thể được hiện thực hóa đầy đủ, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân và yêu cầu phát triển bền vững của đất nước. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng như hiện nay, một Quốc hội thực sự dân chủ, minh bạch, hiệu quả sẽ là trụ cột vững chắc trong việc kiến tạo một xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” cho kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam”, TS Hoàng Trung Dũng nhấn mạnh.

PGS, TS Trần Văn Độ, nguyên Phó chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương nhắc lại, đại biểu Quốc hội là người đại diện cho nhân dân được bầu không chỉ đại diện cho nhân dân khu vực bầu cử, mà còn đại diện cho nhân dân cả nước để tham gia thực hiện các chức năng, các nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội. Đại biểu thực hiện nhiệm vụ của mình trên cơ sở năng lực cá nhân và nắm bắt tích cực ý chí, nguyện vọng của cử tri.

Theo dõi thực tiễn hoạt động của đại biểu Quốc hội thời gian qua, PGS, TS Trần Văn Độ cho rằng “có nhiều điểm tích cực, nhưng vẫn còn những hạn chế nhất định”. Đó là, các đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm chưa bố trí đủ thời gian để thực hiện các nhiệm vụ đại biểu Quốc hội; các đại biểu kiêm nhiệm mới chỉ chủ yếu tham gia các kỳ họp, tham gia các đợt tiếp xúc cử tri do các Đoàn đại biểu Quốc hội tổ chức, mà chưa tổ chức các hoạt động khác như thảo luận chuyên sâu các chính sách, các dự án luật; tổ chức gặp cử tri thường xuyên...

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tiếp xúc cử tri trước các kỳ họp Quốc hội.
Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Chăm lo đến việc đổi mới, nâng cao phương thức hoạt động của đại biểu Quốc hội cũng là đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

Nhấn mạnh bản chất, vai trò của Quốc hội thể hiện ở việc Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, PGS, TS Trần Văn Độ nhấn mạnh: Chăm lo đến việc đổi mới, nâng cao phương thức hoạt động của đại biểu Quốc hội cũng là đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong việc thực hiện các chức năng lập pháp, quyết định các vấn đề trọng đại của đất nước và thực hiện giám sát tối cao hoạt động của bộ máy nhà nước.

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Về về lâu dài, có thể tổ chức Quốc hội chuyên nghiệp thay cho Quốc hội tăng cường chuyên trách như hiện nay.

Về về lâu dài, theo PGS, TS Trần Văn Độ, có thể tổ chức Quốc hội chuyên nghiệp thay cho Quốc hội tăng cường chuyên trách như hiện nay để đại biểu Quốc hội có thể chuyên tâm thực hiện nhiệm vụ của cơ quan đại diện, thực hiện giám sát tối cao, quyết định các vấn đề trọng đại của đất nước mà không bị chi phối bởi các nhiệm vụ của các nhánh quyền lực khác là hành pháp, tư pháp... Ngoài tiếp xúc cử tri trước và sau các kỳ họp của Quốc hội, đại biểu Quốc hội cần tổ chức các kênh riêng để thu thập thông tin, nắm bắt ý chí, nguyện vọng của nhân dân và bổ sung kiến thức cho bản thân phục vụ cho hoạt động của mình, như thiết lập lịch tiếp công dân cố định hằng tháng để nhân dân chủ động tìm đến gặp gỡ, phản ánh tâm tư, nguyện vọng; công khai số điện thoại, hòm thư điện tử cá nhân, tài khoản mạng xã hội... để tương tác với cử tri một cách tự do mà không bị hạn chế…

Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
Chỉ qua kết nối, lắng nghe cử tri, Quốc hội mới phát huy được trí tuệ của toàn thể nhân dân, mới nắm được nguyện vọng, mong muốn của nhân dân

Nhấn mạnh "Quốc hội kết nối và lắng nghe cử tri là tất yếu và hết sức cần thiết", PGS, TS Đại tá Vi Thái Lang, Trưởng khoa Khoa học Xã hội nhân văn và Tâm lý, Học viện Chính trị Công an nhân dân cho rằng, chỉ qua kết nối, lắng nghe cử tri, Quốc hội mới phát huy được trí tuệ của toàn thể nhân dân; mới nắm được nguyện vọng, mong muốn của nhân dân; trên cơ sở đó mới xây dựng được hệ thống pháp luật phù hợp với thực tiễn, đáp ứng nhu cầu của thực tiễn. Qua đó vừa kiến nghị, yêu cầu các cơ quan hành pháp thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ để tạo điều kiện tốt nhất cho nhân dân sinh hoạt, sản xuất và kinh doanh; vừa củng cố, tăng cường niềm tin của cử tri, của nhân dân vào hệ thống chính trị, vào sự lãnh đạo của Đảng; đồng thời cũng thể hiện bản chất dân chủ thực sự của Đảng, Nhà nước ta, thực sự vì hạnh phúc của nhân dân mà phục vụ.

Theo các chuyên gia, tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách cần được tăng lên một cách hợp lý. Hiện nay, theo quy định, số lượng đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ít nhất là 40% tổng số đại biểu Quốc hội. Các đại biểu Quốc hội chuyên trách được bố trí làm việc tại các cơ quan của Quốc hội và làm việc chuyên trách tại các địa phương.

Để nâng cao hơn nữa tính chuyên nghiệp của Quốc hội thì có thể nghiên cứu để nâng tỷ lệ đại biểu Quốc hội lên một mức hợp lý theo lộ trình nhất định (nâng lên 60% trước năm 2045; từ năm 2045 trở đi nghiên cứu điều kiện bảo đảm và tỷ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách tương ứng).

Một số tiêu chí của đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách được các chuyên gia đặt ra như: Người có tâm huyết, có trình độ, năng lực, uy tín, kinh nghiệm; ưu tiên người có độ tuổi để tham gia ít nhất 2 nhiệm kỳ Quốc hội; đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ở Trung ương là người am hiểu sâu trong lĩnh vực chuyên môn.

Thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại. Thực tiễn của đất nước đang đặt ra những vấn đề cấp bách cần giải quyết, nhân dân đang mong chờ và kỳ vọng vào những quyết sách của Đảng, Nhà nước và Quốc hội. Chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi Quốc hội phải có sự chuyển mình trong tư duy và hành động, nắm bắt xu thế phát triển, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành, phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.

  • Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ 7 dám, 3 quyết - Bài 4: Quản trị hiện đại - Quốc hội thân dân
  • Nội dung: NHÓM PHÓNG VIÊN
  • Ảnh: Báo Chính phủ, Văn phòng Quốc hội, TTXVN, CTV
  • Kỹ thuật, đồ họa: TÔ NGỌC
  • Kỷ yếu: Hội thảo khoa học cấp quốc gia: Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển

top