Ngày 12-10-2020 vụ sạt lở đất xảy ra ở thủy điện Rào Trăng 3, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế). Sau đó ít ngày, vào cuối tháng 10-2020, là vụ sạt lở đất ở xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, Quảng Nam (nay là xã Trà Linh, thành phố Đà Nẵng). Năm 2021, đại dịch Covid-19 bùng nổ. Tháng 9-2024, lũ quét ở thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (nay là xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai) khiến 60 người chết, 7 người mất tích. Tháng 9 và 10-2025, lũ lụt nghiêm trọng ảnh hưởng nặng nề tới Bắc và Trung Bộ… Có thể khẳng định, trong nhiều nhiệm kỳ gần đây, Đảng bộ Quân đội nhiệm kỳ XI (2020-2025) là nhiệm kỳ đối mặt với nhiều thử thách nặng nề nhất. Nhưng, “lửa thử vàng, gian nan thử sức”, trong những phút giây sinh tử khốc liệt, tình quân dân lại tỏa sáng rực rỡ nhất.

Giữa năm 2021, Covid-19- đại dịch làm chao đảo cả thế giới- bùng phát tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Trước đó, ở phía Bắc, dịch Covid-19 đã hoành hành ở quy mô hẹp tại tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh (nay là tỉnh Bắc Ninh).

Thời khắc đó, nếu không có mặt tại TP Hồ Chí Minh, không ai có thể tưởng tượng được hình hài của một trong hai “đầu tàu” kinh tế-xã hội của cả nước. Vốn là một đô thị “không ngủ”, với mật độ đời sống sinh hoạt đến mức ngột ngạt, đường phố TP Hồ Chí Minh bỗng vắng lặng không một bóng người. Thi thoảng, chỉ có bóng xe cứu thương vụt qua. Mọi hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội… đều tê liệt hoàn toàn.

Ước tính từ tháng 5 đến tháng 8-2021, giai đoạn đỉnh dịch Covid-19, riêng tại TP Hồ Chí Minh có khoảng 200.000 ca nhiễm, khoảng 20.000 người chết.

Covid-19 - đại dịch làm chao đảo cả thế giới - bùng phát tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam.

Không chỉ gây nên sự khủng hoảng về y tế, đại dịch Covid-19 còn đe dọa đời sống của hàng chục triệu người dân TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận như: Đồng Nai; Bình Dương, Bà Rịa- Vũng Tàu (nay là TP Hồ Chí Minh); Long An (nay là tỉnh Tây Ninh); Lâm Đồng; Bình Phước (nay là tỉnh Đồng Nai)… Nhân dân thiếu ăn trầm trọng. Mọi sinh hoạt gói gọn trong không gian lưu trú. Nếu không được hỗ trợ kịp thời, một cuộc khủng hoảng về xã hội với hậu quả lớn gấp nhiều lần đại dịch Covid-19 rất có thể xảy ra.

Trong bối cảnh “ngàn cân treo sợi tóc” ấy, Quân đội đã tổ chức 5 mũi “giáp công” cùng Đảng bộ, chính quyền nhân dân TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận đồng thời tổ chức phòng, chống dịch Covid-19 và cứu trợ nhân dân.

Mũi "giáp công" thứ nhất, ngay từ ngày đầu TP Hồ Chí Minh thắt chặt giãn cách (23-8-2021), bộ đội đã trao gói an sinh giá trị từ 300.000 đến 500.000 đồng đến tận nhà người dân có hoàn cảnh khó khăn. Các tổ công tác cũng cập nhật chính sách, thông tin mới, hướng dẫn phòng, chống Covid-19 tới người dân.

Tháng 8-2021, Bộ trưởng Phan Văn Giang động viên các thầy thuốc quân y trước lúc lên đường vào miền Nam chống dịch.

Mũi “giáp công” thứ hai là tăng cường là chăm sóc y tế, tầm soát dịch bệnh, khám chữa bệnh, điều trị F0. Đã có hàng nghìn y, bác sĩ quân y từ phía Bắc tăng cường vào TP Hồ Chí Minh hỗ trợ đợt thắt chặt giãn cách. Cùng với lực lượng quân y phía Nam, con số y, bác sĩ quân y tham gia chống dịch Covid-19 tại Thành phố Hồ Chí Minh lên tới con số hàng chục nghìn người. Các tổ y tế lưu động do Quân đội tổ chức cùng các tình nguyện viên đến từng khu phố, hộ gia đình để thăm khám, chăm sóc người bệnh. Người bệnh nhẹ được chữa trị tại nhà. Bệnh nhân có chiều hướng nặng được đưa đến bệnh viện dã chiến hoặc bệnh viện tuyến trên của thành phố. Mô hình tổ y tế lưu động đã phát huy hiệu quả đặc biệt tích cực, kéo giảm sâu số bệnh nhân tử vong và số người mắc mới.

Hàng nghìn y, bác sĩ quân y từ phía Bắc tăng cường vào TP Hồ Chí Minh hỗ trợ đợt thắt chặt giãn cách.

Mũi “giáp công” thứ ba là việc tham gia các tổ, chốt, trạm kiểm soát cố định và cơ động. Ở giai đoạn giãn cách trước, người dân vẫn đi lại rất nhiều trên đường, do đó TP Hồ Chí Minh chủ trương thắt chặt đi lại. Bộ đội tham gia trực chốt, phối hợp cùng với Công an, dân quân tự vệ, quản lý thị trường, các lực lượng khác theo chức năng. Lực lượng này phải làm việc với cường độ cao, trong điều kiện thời tiết phức tạp và nhiều nguy cơ khác.

Mũi “giáp công” thứ tư là lực lượng vận tải quân sự. Vận tải giữ vai trò quan trọng trong việc cơ động lực lượng, trang bị phương tiện, lương thực, thực phẩm... Trong điều kiện TP Hồ Chí Minh thắt chặt giãn cách, nhờ vận tải quân sự, mọi lực lượng, hàng hóa, vật tư thiết yếu đã được tập kết, sẵn sàng thực hiện theo kế hoạch.

Mũi “giáp công” thứ năm là Quân đội lo giải quyết hậu sự cho những người không may qua đời vì Covid-19. Do tính chất nguy hiểm của dịch bệnh nên khi có người qua đời vì Covid-19, những người thân không thể có mặt ngay để lo hậu sự, vì vậy Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh đã thành lập các tổ công tác đặc biệt để giúp đỡ người dân thực hiện công việc nghĩa tình này. Đội công tác thay mặt gia đình thực hiện từ khâu khâm liệm đến lúc bàn giao tro cốt cho người nhà. Những gia đình chưa thể nhận tro cốt thì Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh lưu giữ, lo hương khói đầy đủ, chu đáo, thể hiện đạo lý của người Việt Nam.

Hơn 140.000 cán bộ, chiến sĩ và dân quân tự vệ đã được huy động tham gia phòng, chống dịch Covid-19.

Chỉ tính riêng trong đợt dịch thứ tư- đợt cao điểm của đại dịch Covid-1- trên địa bàn cả nước, hơn 140.000 cán bộ, chiến sĩ và dân quân tự vệ đã được huy động tham gia phòng, chống dịch; triển khai, duy trì hoạt động của 190 khu cách ly tập trung; tuần tra, kiểm soát tuyến biên giới ngăn chặn sự xâm nhập của dịch bệnh; phối hợp bảo đảm an ninh trật tự, đi chợ giúp dân, lo hậu sự và vận chuyển tro cốt đồng bào tử vong vì Covid-19...

Dịch bệnh đã qua đi, nhưng tình quân dân mãi mãi đọng lại trong trái tim mọi người con đất Việt. Tại Chương trình "Nghĩa tình quân dân"- chương trình giao lưu nghệ thuật, tôn vinh các điển hình tiên tiến trong phòng, chống dịch Covid-19 do Quân ủy Trung ương và Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức vào tối 19-12-2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dự và phát biểu. Bài phát biểu của Thủ tướng Chính phủ có đoạn: “Hưởng ứng Lời kêu gọi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hàng trăm ngàn cán bộ, chiến sĩ toàn quân và lực lượng dân quân tự vệ không ngại hiểm nguy, gác lại nỗi niềm riêng tư để thực hiện “trách nhiệm phụng sự nhân dân”. Cảm động và thân thương! Những người con của nhân dân mang sứ mệnh màu xanh áo lính đã đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người, cần mẫn hướng dẫn nhân dân phòng chống dịch, đi chợ, thu hoạch nông sản, phục vụ trong khu cách ly, canh gác các chốt kiểm dịch, cứu chữa người bệnh, chăm sóc em bé mồ côi, mai táng đồng bào tử vong do dịch bệnh bằng tất cả tấm lòng và trái tim chan chứa tình người. Kể sao hết được những người cha, người mẹ suốt mấy tháng trời chỉ nghe thấy tiếng, chỉ nhìn thấy mặt con yêu thương qua điện thoại; không ít cán bộ, chiến sĩ đã không thể về đưa tiễn người thân đến nơi an nghỉ cuối cùng. Họ cũng sẵn sàng hoãn cưới vợ, cưới chồng, cưới con; không thể ở nhà lúc vợ trở dạ, sinh con… để hoàn thành mọi trọng trách mà nhân dân giao phó”.

N

gày 12-10-2020, cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) nhận điện thoại cầu cứu của một người dân, thông báo hơn 10 công nhân đang thi công thủy điện Rào Trăng 3, xã Phong Xuân, huyện Phong Điền (nay là phường Phong Điền, TP Huế) bất ngờ bị vùi lấp do sạt lở đất. Ngay trong đêm 12-10, lực lượng Quân khu 4, Bộ CHQS tỉnh Thừa Thiên Huế và đoàn công tác của UBND tỉnh gồm hơn 20 người đi bộ để tiếp cận vị trí thủy điện trên. Đoàn do Phó tư lệnh Quân khu 4, Thiếu tướng Nguyễn Văn Man cùng ông Nguyễn Thanh Bình, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, dẫn đầu. Trên đường di chuyển, đoàn nghỉ đêm tại Trạm Kiểm lâm số 7 thuộc Tiểu khu 67 để sáng sớm tiếp tục lên đường. Tuy nhiên, giữa đêm đã xảy ra vụ sạt lở đất tại vị trí hai căn phòng của lực lượng cứu hộ đang nghỉ. 13 người, trong đó có 11 cán bộ Quân đội đã hy sinh.

Trong nỗi đau thương mất mát vô bờ ấy, các lực lượng thuộc Quân khu 4 vẫn tiếp tục công tác cứu hộ tại thủy điện Rào Trăng 3, Rào Trăng 4 và xã Phong Xuân, huyện Phong Điền. Tổng lực lượng tham gia cứu nạn gần 1.000 người và gần 200 phương tiện các loại. Hai trực thăng của Sư đoàn 372 sẵn sàng cất cánh vận chuyển lương thực, thực phẩm và tham gia cứu nạn.

Quân đội tham gia tích cực vào tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn ở thủy điện Rào Trăng 3, Rào Trăng 4, xã Trà Leng...

Hơn 10 ngày sau, trưa 28-10, vụ sạt lở đất ở xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, Quảng Nam, khiến 16 người chết. Ngay trong đêm 28, rạng sáng 29-10, gần 200 cán bộ, chiến sĩ các đơn vị: Bộ CHQS tỉnh Quảng Nam, Sư đoàn Bộ binh 315, Lữ đoàn Công binh 270, Lữ đoàn Thông tin 575 cùng các phương tiện, khí tài chuyên dụng như xe múc, xe lật, xe thông tin Vsat, xe cứu thương... tức tốc lên đường. Trung tướng Nguyễn Long Cáng, Tư lệnh Quân khu 5, trực tiếp chỉ huy tại hiện trường, động viên các lực lượng: “Vì sự sống còn của nhân dân, chúng ta phải quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, trở ngại để tiếp cận hiện trường và triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn trong thời gian sớm nhất”.

Rào Trăng 3, Trà Leng, những cái tên mang dấu ấn đau thương chưa kịp nguôi ngoai thì ngày 10-9-2024, một cơn lũ quét kinh hoàng đi qua thôn Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai).

Cũng đêm 10-9 ấy, với Trung tá Nguyễn Ngọc Ba, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 98, là một đêm thức trắng. Trước đó, ban ngày, anh chỉ huy đơn vị làm nhiệm vụ giúp dân chống lũ ở Hạ Hòa (Phú Thọ) trong mưa dầm gió lạnh. Bữa tối ăn vội, chưa kịp ngả lưng thì 23 giờ khuya, chuông điện thoại đổ liên hồi. Đơn vị nhanh chóng làm công tác chuẩn bị, cơ động gấp thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn ở Làng Nủ. Lúc 5 giờ, trời vẫn tối mịt mùng, mưa vẫn không ngừng rơi, 300 cán bộ, chiến sĩ hành quân làm nhiệm vụ đặc biệt dưới trời mưa tầm tã.

300 cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 98, Sư đoàn 316 gắng sức quên mình giúp nhân dân làng Nủ.

Khi tới Làng Nủ, trước mắt bộ đội là một bình địa lổng chổng cọc gỗ, thân tre, mái tôn, xe máy, thùng nước, xác động vật sộc lên mùi tanh nồng. Chứng kiến cảnh tượng tang thương, Binh nhất Triệu Văn Tiến, chiến sĩ Đại đội 5, Tiểu đoàn 8 đã viết: “Tôi như chết lặng trước đống bùn nhão, cây cối đổ gãy, dưới lớp bùn sâu là tài sản và những người dân bị nạn vẫn còn nằm lại. Tôi và đồng đội đã động viên nhau càng khó khăn càng phải nỗ lực để tìm kiếm những nạn nhân xấu số”. (Trích nội san “Ký ức Làng Nủ” của Trung đoàn 98, Sư đoàn 316, Quân khu 2.

Ngày cán bộ, chiến sĩ Quân đội chia tay người dân Làng Nủ, những hình ảnh xúc động đến nghẹn ngào của tình quân dân lan truyền khắp các phương tiện thông tin đại chúng. Làng Nủ đã trở thành “địa chỉ đỏ” của tình quân dân.

Người dân Làng Nủ lưu luyến chia tay bộ đội.

Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 được xem là một trong những thảm kịch nghiêm trọng nhất trong lịch sử du lịch đường thủy tại Việt Nam.

Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Không có nhân dân thì không có bộ đội”, “Quân với dân như cá với nước”. Đất nước có chiến tranh, Bộ đội Cụ Hồ được nhân dân chăm lo, chở che. Giữa vòng vây kẻ thù, giữa cái sống và cái chết nhân dân không ngại hy sinh để bảo vệ bộ đội. Điều đó tạo nên sức mạnh mà hiếm lực lượng quân đội nào trên thế giới có được để vượt qua mọi thách thức, chiến thắng mọi kẻ thù.

Trong thời bình, Bộ đội Cụ Hồ được dân tin yêu. Bộ đội Cụ Hồ sống trong lòng nhân dân, giúp đỡ nhân dân cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phòng, chống thiên tai, dịch họa, cứu hộ, cứu nạn... Trên hành trình ấy, đã có những người đã ngã xuống vì cuộc sống bình yên của nhân dân. Trong bài "Mãi mãi xứng danh Bộ đội Cụ Hồ", Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương đã viết: “Không chỉ hoàn thành tốt chức năng đội quân chiến đấu, Quân đội còn phát huy mạnh mẽ vai trò đội quân công tác. Trong những năm tháng dịch bệnh và thiên tai khốc liệt, hình ảnh người lính xông pha nơi tuyến đầu chống dịch, bám trụ tại vùng tâm lũ, cứu dân khỏi dòng nước lũ, dập lửa, chống cháy rừng hay giúp dân khắc phục hậu quả sạt lở đất... đã để lại tình cảm đặc biệt trong lòng nhân dân. Bộ đội đã thực sự trở thành điểm tựa vững chắc, chỗ dựa niềm tin của đồng bào trong những thời khắc gian nguy nhất. Tinh thần “vì nhân dân quên mình, vì nhân dân hy sinh” không chỉ lan tỏa trong Quân đội, mà còn thấm sâu trong đời sống xã hội”.

Bộ đội Cụ Hồ giúp đỡ nhân dân cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới...