Từ Trung ương đến cơ sở, chuyển đổi số trong Đảng đang trở thành một chuyển động thực chất, thể hiện quyết tâm đưa công tác lãnh đạo, quản lý, kiểm tra, giám sát của Đảng bước vào thời đại số. Không chỉ dừng ở nghị quyết hay đề án, nhiều cấp ủy, tổ chức đảng địa phương đã chủ động tìm cách làm phù hợp, sáng tạo, hiệu quả, tạo nên những mô hình có sức lan tỏa lớn.

Từ sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quyết định số 204-QĐ/TW, ngày 29-11-2024 của Ban Chấp hành Trung ương phê duyệt Đề án chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng, một hệ thống định hướng tổng thể đã được xác lập. Các cấp ủy Đảng được giao nhiệm vụ xây dựng kế hoạch, lộ trình thực hiện, bảo đảm chuyển đổi số phải gắn với cải cách hành chính trong Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý, kiểm tra, giám sát, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chuyển đổi số trong Đảng không chỉ là đưa các ứng dụng công nghệ vào hoạt động, mà là quá trình chuyển hóa cách nghĩ, cách làm; từ chỉ đạo bằng văn bản sang chỉ đạo bằng dữ liệu; từ điều hành theo kinh nghiệm sang điều hành theo thời gian thực; từ giám sát định kỳ sang giám sát liên tục. Sự chuyển động mạnh mẽ đó bắt đầu từ cơ sở, nơi các chi bộ, đảng bộ, cấp ủy trực tiếp quan hệ với đảng viên và nhân dân. Trong bức tranh chung ấy, nhiều địa phương đã không chờ đợi chỉ đạo chi tiết mà chủ động đi trước, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Những mô hình của họ đang trở thành “điểm sáng” để Trung ương tổng kết, nhân rộng trong toàn hệ thống.

Đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư chủ trì Phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng.

Là địa phương tiên phong, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã sớm ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU (2022) về chuyển đổi số toàn diện đến năm 2025, định hướng 2030.

Đồng chí Vi Thị Ngọc Bích, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Ninh cho biết: Quan điểm xuyên suốt của Quảng Ninh là “chuyển đổi số phải bắt đầu từ trong Đảng”, coi việc hiện đại hóa phương thức lãnh đạo là nền tảng để phát triển chính quyền số và xã hội số. Ngay từ giai đoạn đầu, Quảng Ninh đã triển khai nền tảng điều hành và quản lý tập trung dùng chung cho toàn tỉnh, kết nối từ cấp ủy tỉnh đến cấp ủy xã, phường. Tất cả văn bản, chỉ thị, kế hoạch đều được soạn thảo, ký số, luân chuyển và lưu trữ trên cùng hệ thống. Hạ tầng kỹ thuật được đầu tư đồng bộ; mỗi chi bộ đều có điểm truy cập công cộng để đảng viên có thể tham dự sinh hoạt điện tử.

Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 theo mô hình “Đại hội số”. Trong ảnh: Đại biểu dự Đại hội nghiên cứu tài liệu trên thiết bị số. Ảnh: Báo Nhân Dân

Năm 2024, Quận ủy Hồng Bàng (TP Hải Phòng) đã triển khai mô hình “Sinh hoạt chi bộ không giấy tờ”. Đồng chí Đỗ Việt Hưng, khi đó là Phó bí thư Quận ủy Hồng Bàng, cho biết: Xác định việc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ phải được triển khai một cách đồng bộ, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, Ban Thường vụ Quận ủy chỉ đạo xây dựng, ban hành Đề án số 03-ĐA/QU về thực hiện chuyển đổi số trong sinh hoạt chi bộ tại tổ chức đảng trong các doanh nghiệp trực thuộc Đảng bộ quận. Để việc triển khai đề án đạt hiệu quả tốt, Ban Thường vụ Quận ủy tổ chức xây dựng ứng dụng (app) quản lý sinh hoạt chi bộ hoạt động trên trình duyệt web và trên điện thoại di động (bao gồm cả 2 hệ điều hành IOS và Android). Khi đó, đơn vị tham mưu, đề xuất về nội dung để xây dựng các tính năng của ứng dụng liên quan đến quản lý công tác sinh hoạt chi bộ trên môi trường số; đề xuất những nội dung cần phải số hóa trong quy trình tổ chức sinh hoạt chi bộ và tài liệu, văn bản cần số hóa phục vụ sinh hoạt chi bộ. 21 chi bộ thuộc Đảng bộ Công ty TNHH MTV thông tin điện tử hàng hải Việt Nam (thuộc Đảng bộ Hồng Bàng) được chọn thực hiện triển khai xây dựng ứng dụng (app) sinh hoạt chi bộ, ứng dụng dành cho thiết bị di động (Mobile App) có thể cài đặt trên máy tính bảng, điện thoại thông minh và các thiết bị di động khác, đáp ứng yêu cầu hoạt động của đơn vị. Mỗi đảng viên chi bộ được cung cấp 1 tài khoản truy cập vào ứng dụng. Ứng dụng với mục đích từng bước số hóa, hướng tới sinh hoạt chi bộ không giấy tờ. Theo đó, thông tin dữ liệu về đảng viên được số hóa, tiến tới thay thế sổ danh sách đảng viên. Danh sách đảng viên chứa đựng đầy đủ các thông tin như họ tên, quê quán, trình độ, nghề nghiệp, ngày vào Đảng, số thẻ đảng viên…). Số hóa một phần các tài liệu được sử dụng trong kỳ sinh hoạt chi bộ như các tài liệu, văn bản lãnh đạo, chỉ đạo; tài liệu, văn bản dự thảo phục vụ buổi sinh hoạt chi bộ (dự thảo báo cáo kết quả hoạt động chi bộ; nội dung chuyên đề cần thảo luận…); các tài liệu sau mỗi kỳ sinh hoạt (nghị quyết chi bộ, biên bản họp). Trên ứng dụng, cấp ủy chi bộ tự chấm điểm buổi sinh hoạt. Chất lượng sinh hoạt chi bộ được công khai trên ứng dụng giúp cấp ủy, đảng viên theo dõi, so sánh, đánh giá kịp thời, từ đó đề ra biện pháp khắc phục hạn chế, phát huy ưu điểm. Thư ký của chi bộ trực tiếp ghi chép biên bản cuộc họp và lưu trữ biên bản trên ứng dụng. Cấp ủy cấp trên khi kiểm tra chi bộ có thể đăng nhập và kiểm tra sổ ghi biên bản họp chi bộ trên ứng dụng. Mô mình này trên thực tế đã được nhân rộng trong nhiều chi bộ thuộc Đảng bộ TP Hải Phòng.

Đà Nẵng đi đầu trong việc kết nối chuyển đổi số của chính quyền với hoạt động của Đảng.

Nếu Quảng Ninh, Hải Phòng nổi bật ở sự đồng bộ, thì Đà Nẵng lại đi đầu trong việc kết nối chuyển đổi số của chính quyền với hoạt động của Đảng. Theo đồng chí Đoàn Duy Tân, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tổ chức Thành ủy Đà Nẵng: Thành phố xây dựng Trung tâm Thông tin, giám sát, điều hành thông minh (IOC) không chỉ phục vụ quản lý đô thị, mà còn tích hợp dữ liệu phục vụ lãnh đạo, kiểm tra, giám sát của Thành ủy. Mọi chỉ tiêu, kế hoạch thực hiện nghị quyết, tiến độ các chương trình, công trình trọng điểm đều được cập nhật trên hệ thống IOC. Các ban của Thành ủy có thể truy cập để theo dõi tiến độ, nắm bắt tình hình và chỉ đạo kịp thời. Việc “ra quyết định dựa trên dữ liệu” giúp công tác lãnh đạo sát thực tiễn, linh hoạt hơn. Đáng chú ý, Đà Nẵng tổ chức các hội nghị điện tử quy mô lớn của cấp ủy: Tài liệu được gửi trước qua nền tảng, biểu quyết điện tử, biên bản và nghị quyết lưu trữ tự động. Thành phố cũng đưa dữ liệu báo cáo hành chính vào hệ thống chung, giúp đồng bộ hóa giữa chính quyền và Đảng, tránh tình trạng “mỗi nơi một phần mềm”.

Đà Nẵng đã số hóa quy trình theo dõi, giám sát, đánh giá việc thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực Thành ủy thông qua phần mềm theo dõi tiến độ công việc Thành ủy, giúp giám sát, cảnh báo sớm, kịp thời tham mưu Thành ủy chỉ đạo giải quyết các tồn đọng, vướng mắc. Cách làm của Đà Nẵng là lấy dữ liệu làm công cụ lãnh đạo, coi công nghệ là phương tiện chứ không phải mục tiêu. Cấp ủy các cấp tham gia trực tiếp vào thiết kế quy trình, kiểm thử hệ thống và giám sát vận hành. Đây là mô hình kiểu mẫu về “đồng hành chuyển đổi số giữa chính quyền và cấp ủy Đảng”.

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí lãnh đạo nghe giới thiệu về các ứng dụng chuyển đổi số phục vụ người dân tại Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội.

Từ trái sang phải: Các đồng chí lãnh đạo Trung ương và TP Hà Nội bấm nút khai trương 8 ứng dụng chuyển đổi số dùng chung của TP Hà Nội ngày 3-3-2025. * Trải nghiệm ứng dụng chuyển đổi số dùng chung 3 cấp trong các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể thành phố Hà Nội. * Lần đầu tiên, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 triển khai các ứng dụng chuyển đổi số vào công tác tổ chức đại hội. Các ứng dụng là công cụ hỗ trợ, giúp đại biểu tiếp cận thông tin kịp thời, chính xác và hiệu quả. Trong ảnh: Các đại biểu sử dụng ứng dụng iCabinet.

Là hai trung tâm kinh tế - chính trị lớn nhất cả nước, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải đối diện với thách thức đặc biệt: Quy mô tổ chức khổng lồ, hàng nghìn chi bộ, hàng vạn cán bộ, đảng viên. Bài toán ở đây không chỉ là công nghệ, mà là quản trị quy mô lớn.

Tại Hà Nội, Thành ủy đã xác định “chuẩn hóa dữ liệu là chìa khóa”. Thành phố xây dựng bộ danh mục dữ liệu chuẩn cho các lĩnh vực, từ tổ chức cán bộ, kiểm tra, tuyên giáo, dân vận đến công tác nội chính. Nhờ đó, các cấp ủy từ thành ủy đến chi bộ có thể cập nhật, chia sẻ thông tin mà không trùng lặp, sai lệch. Hà Nội còn phát động phong trào “Mỗi chi bộ một sáng kiến số”, khuyến khích cán bộ, đảng viên đề xuất giải pháp chuyển đổi số trong công việc cụ thể. Từ đó xuất hiện nhiều cách làm mới: Số hóa sổ đảng viên, ứng dụng quản lý hồ sơ sinh hoạt, biểu mẫu trực tuyến, tự động hóa thống kê.

Ở TP Hồ Chí Minh, trọng tâm là đào tạo nguồn nhân lực chuyển đổi số trong Đảng bộ. Thành phố mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng số cho bí thư, phó bí thư cấp ủy cấp phường; triển khai chương trình “cán bộ trẻ hỗ trợ cán bộ lớn tuổi” để rút ngắn khoảng cách năng lực số. Đồng thời, Thành ủy gắn tiêu chí chuyển đổi số với đánh giá thi đua - khen thưởng, coi đây là thước đo năng lực đổi mới của mỗi cấp ủy.

Hai đô thị lớn cùng cho thấy một kinh nghiệm chung: Chuyển đổi số trước hết là đổi mới phương thức lãnh đạo và quản trị con người. Khi quy trình, dữ liệu và năng lực cán bộ đồng bộ, hệ thống Đảng mới vận hành trơn tru trong môi trường số.

Hue-S được xác định là nền tảng chuyển đổi số đặc thù của tỉnh TP Huế.

Tại TP Huế, chuyển đổi số không chỉ phục vụ hành chính mà còn gắn liền với bảo tồn di sản, văn hóa và tuyên truyền nhiệm vụ chính trị của địa phương. Cấp ủy Đảng địa phương khai thác nền tảng Hue-S, một hệ sinh thái thông tin đô thị để tổ chức các chương trình sinh hoạt chuyên đề trực tuyến, tuyên truyền về lịch sử, văn hóa địa phương gắn với học tập nghị quyết. Nhờ đó, các buổi sinh hoạt chi bộ trở nên phong phú, sinh động, thu hút đảng viên trẻ và lan tỏa tinh thần đổi mới.

Từ cách làm sáng tạo của các địa phương cho thấy, dù điều kiện khác nhau, họ đều có những yếu tố chung quyết định thành công:

Một là, lãnh đạo cấp ủy có tầm nhìn, ra nghị quyết chuyên đề, chỉ đạo trực tiếp và kiểm tra thường xuyên. Ở Quảng Ninh, Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp làm Trưởng ban chỉ đạo chuyển đổi số; ở Đà Nẵng, Thành ủy đưa tiêu chí chuyển đổi số vào đánh giá hằng năm.

Hai là, thực hiện chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ trước khi số hóa. Không chạy theo phần mềm, mà số hóa dựa trên quy trình tối ưu, có chuẩn đầu ra - đầu vào.

Ba là, nền tảng tích hợp dùng chung. Tất cả các địa phương thành công đều sử dụng một hệ thống xuyên suốt từ tỉnh đến huyện, xã; tránh cát cứ, phân tán dữ liệu.

Bốn là, đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật liên tục. Mô hình “cố vấn số”- cán bộ trẻ hướng dẫn cán bộ lớn tuổi - được Quảng Ninh, TP Hồ Chí Minh và Hải Phòng áp dụng hiệu quả.

Năm là, chú trọng bảo mật và an toàn thông tin, xây dựng quy chế phân loại tài liệu, mã hóa và sao lưu riêng cho tài liệu mật, tối mật. Những yếu tố này là “công thức” để các cấp ủy khác có thể học tập, nhân rộng mô hình một cách thực chất, tránh phong trào hình thức.

Thành ủy TP Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị quán triệt Đề án Chuyển đổi số, tập huấn, triển khai sử dụng phần mềm Hệ thống thông tin điều hành tác nghiệp dùng chung trong các cơ quan Đảng.

Cán bộ, công chức TP Hồ Chí Minh thao tác các chức năng của phần mềm Hệ thống thông tin Điều hành tác nghiệp.

Chuyển đổi số là hành trình đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Từ những mô hình thực tiễn nêu trên, có thể khẳng định: Chuyển đổi số trong hệ thống Đảng không chỉ là yêu cầu công nghệ, mà là yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong thời đại mới. Khi quy trình được chuẩn hóa, dữ liệu được quản trị tập trung, cán bộ được đào tạo và công cụ số hóa trở nên quen thuộc, cấp ủy Đảng ở mọi cấp sẽ lãnh đạo hiệu quả hơn, minh bạch hơn, sâu sát hơn. Những mô hình tiêu biểu của Quảng Ninh, Đà Nẵng, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Huế, Hải Phòng... đang tạo nên “chuyển động số” lan tỏa trong toàn Đảng.

(Còn nữa)