Hoa gạo chỉ ra hoa đúng một lần trong năm; làm những người yêu hoa luôn có cảm giác phải chờ đợi, trong lòng nôn nao khó tả để rồi mỗi độ hoa nở họ lại hạnh phúc khi được chìm đắm trong sắc hoa. Dường như ông trời ưu ái cho tiết trời tháng 3 để hoa gạo trổ bông đỏ thắm làng quê. Ở các vùng quê Bắc Bộ, cây gạo được trồng ở đầu làng hay bên những thửa ruộng. Đây chính là nơi lưu giữ cả khoảng trời ký ức miền thôn quê.

Nói đến nơi có nhiều hoa gạo, người ta thường nghĩ ngay đến khu vực huyện Mỹ Đức (Hà Nội). Tại thôn Đoan Nữ, xã An Mỹ, huyện Mỹ Đức có rất nhiều cây gạo cổ thụ đẹp, đặc biệt là con đường hoa gạo nổi tiếng đẹp nhất Hà Nội, nơi mà hằng năm, cứ vào tháng 3, du khách và các nhiếp ảnh gia lại đến đây ngắm hoa, chụp ảnh…

Anh Bùi Văn Sinh - người sinh ra, lớn lên tại thôn Đoan Nữ chia sẻ: "Đi làm xa nhà, mỗi lần trở về làng quê, nhìn thấy màu đỏ hoa gạo, tôi lại có cảm giác vô cùng thân thuộc. Nó gợi cho tôi niềm nhớ quê hương, nhớ những chiều cùng bà đi nhặt hoa gạo...".

Với du khách, ngoài chụp ảnh lưu niệm, hoa gạo cũng lưu lại trong tâm hồn sự thanh thản và những ký ức tuổi thơ của mỗi người. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Anh Dũng cho biết: "Tôi chụp nhiều ảnh hoa gạo trên mọi miền Tổ quốc, nhưng vẫn rất ấn tượng với hoa gạo ở Hà Nội, bởi hoa gạo ở đây làm người nghệ sĩ thăng hoa cảm xúc, khung cảnh hoa gạo ở đây cho nhiều góc máy lạ để khai thác. Các cây gạo cổ thụ tại Vân Đình, Tế Tiêu, chùa Hương ở đầu làng, bên dòng sông, trên triền đê, giữa cánh đồng... luôn là chất liệu khơi niềm cảm hứng để tôi sáng tác".

Hoa gạo khi nở có kích thước lớn, gồm năm cánh, cánh hoa uốn cong nhẹ nhàng ra bên ngoài, đỏ mọng như cánh môi thiếu nữ. Nhụy hoa mỏng manh nhưng thẳng tắp, trên đầu có chấm đỏ như những tia lửa sắp bùng cháy.

Đến khi vào mùa, hoa trổ đầy cành, nhìn từ xa giống như những đốm lửa rực rỡ tràn đầy sức sống làm bật lên khung cảnh làng quê yên bình. Chỉ cần ngắm nhìn những bông hoa gạo khoe sắc thắm là tâm trạng dù có buồn đến đâu cũng bị vẻ đẹp hoa gạo chinh phục, khiến lòng người trở nên vui vẻ.

Cây hoa gạo trưởng thành có dáng thẳng, cao khoảng 15-20m, thuộc loại thân gỗ với lớp ngoài sần sùi ngả màu xám nâu. Những cành non hơn thường có một lớp gai nhọn bao bọc. Tán cây xòe rộng tạo bóng mát.

Thắp lửa trên thành phố

Mỗi độ tháng 3 về, khung cảnh thành thị ở Hà Nội như được khoác lên một tấm áo mới bởi sắc đỏ hoa gạo. Tuy số lượng cây gạo rất ít, những cây đơn lẻ nằm trong các khu dân cư nhưng nhờ chiều cao nổi bật giữa những loài cây khác nên vẫn khoe sắc kiều diễm với người dân Thủ đô.

Cây gạo cổ thụ nằm ở giữa 2 con phố Tràng Tiền và Trần Khánh Dư, trong khuôn viên Bảo tàng Lịch sử quốc gia là một trong những cây lớn nhất khu vực nội thành Hà Nội. Trong những ngày tháng 3 này, hoa gạo tô sắc thắm trên mái ngói nâu trầm mặc của thành phố.

Trên ngã ba Giải Phóng giao với Phương Mai, có gốc gạo đang nở hoa rất đẹp nên chẳng phải đi đâu xa mà vẫn có thể ngắm nhìn hoa gạo giữa lòng Hà Nội.